شرکت مسواکالا

تماس باما درباره ما همکاری با مسواکالا مجله مسواکالا پیگیری سفارش

۹ علت بوی بد دهان (راه های درمان و پیشگیری)

مراقبت و پیشگیری

۰دیدگاه

خواندن این مطلب ۷ دقیقه زمان می‌برد

بوی بد دهان می‌تواند تجربه‌ای ناخوشایند و گاهی اوقات مانعی برای برقراری ارتباطات اجتماعی باشد. تقریبا نیمی از جمعیت بزرگسالان در مقطعی از زندگی خود با این مشکل درگیر بوده‌اند. بوی بد دهان نه تنها می‌تواند ناشی از بهداشت دهان و دندان ضعیف باشد، بلکه ممکن است نشان‌دهنده مشکلات سلامتی جدی‌تری نظیر بیماری‌های دستگاه گوارش، بیماری لثه، دیابت و خشکی دهان و یا حتی عفونت‌های تنفسی باشد. در این مقاله قصد داریم علت های بوی بد دهان و راهکارهایی برای پیشگیری و درمان آن به شما ارائه دهیم. با ما همراه باشید تا با روش‌هایی ساده اما مؤثر، به جنگ بوی ناخوشایند دهان برویم و آن را برای همیشه از زندگی خود حذف کنیم.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
• هالیتوزیس یا بوی بد دهان
• علت بوی بد دهان چیست؟
• بوی بد دهان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
• درمان بوی بد دهان یا هالیتوزیس
• چگونه می‌توان از بوی بد دهان جلوگیری کرد؟
• نتیجه گیری

هالیتوزیس یا بوی بد دهان

بوی بد دهان که در اصطلاح علمی به آن هالیتوزیس گفته می‌شود، یکی از مشکلات رایجی است که افراد با آن روبرو هستند و می‌تواند در هر سنی ظاهر شود. این مشکل، پس از پوسیدگی دندان‌ و بیماری‌ لثه، شایع‌ترین دغدغه‌ مرتبط با سلامت دهان به شمار می‌رود که بسیاری از افراد جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌تواند باعث ایجاد استرس و اضطراب زیاد در این افراد شود. با وجود اینکه داروخانه‌ها پر از آدامس ‌ها، خوشبوکننده ‌های دهان، دهان‌شویه ‌ها و سایر محصولات برای مقابله با بوی بد دهان هستند؛ اما اکثر این محصولات فقط تأثیر موقتی دارند و راه‌ حل دائمی محسوب نمی‌شوند. عوامل متعددی می‌توانند منجر به بوی بد دهان شوند. خوردن غذاهایی مانند سیر و پیاز ممکن است موقتاً باعث بوی بد دهان شود؛ اما اگر بوی بد دهان از بین نرود، ممکن است نشان‌دهنده وجود یک مشکل در بهداشت دهان و دندان یا بیماری‌ای‌ باشد که بر دیگر بخش‌های بدن از جمله دهان تأثیر می‌گذارد. شناسایی دلیل اصلی بوی بد دهان اولین گام برای درمان این وضعیت است.

علت بوی بد دهان چیست؟

به طور کلی، بوی بد دهان می‌تواند دلایل داخل دهانی یا خارج دهانی داشته باشد که دلایل داخل دهانی بسیار شایع‌تر است. این بو بیشتر ناشی از فعالیت و رشد باکتری‌های موجود در دهان است. این باکتری‌ها با تولید مولکول‌های شیمیایی حاوی سولفور (عنصر گوگرد) که بوی ناخوشایندی دارند، موجب بوی بد دهان می‌شوند. در بخش‌های بعدی، نحوه فعالیت باکتری‌ها، چگونگی ایجاد بوی بد دهان و دلایل داخل و خارج دهانی آن تشریح خواهد شد:

۱) بهداشت ضعیف دهان و دندان

رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان اصلی‌ترین دلیل بوی بد دهان است. اگر به طور منظم از مسواک و نخ دندان استفاده نکنید و تمیزکردن حرفه ای دندان هایتان را انجام ندهید، ذرات غذایی در دهان شما باقی می‌مانند. غذاهای باقی مانده باعث تجمع باکتری‌ها و ایجاد پلاک بین دندان ها، اطراف لثه و روی زبان می‌شوند که همین عامل باعث ایجاد بوی بد و طعم نامطبوع دهان می‌شود. همچنین لوازم دندانی ثابت یا متحرک مانند دندان مصنوعی، سیم ارتودنسی، روکش‌های دندانی، ذرات غذا را مانند آهنربا به خود جذب می‌کنند بنابراین تمیزکردن منظم آن‌ها برای جلوگیری از بوی بد دهان توصیه می‌شود.

بیشتر بدانید: روش صحیح مسواک زدن و اهمیت نخ دندان کشیدن

۲) غذا

تغذیه شما نقش کلیدی در سلامت دهان و دندان و همچنین کیفیت تنفس شما دارد. تمام غذاهایی که می‌خورید، در دهان شروع به تجزیه شدن می‌کنند و سپس جذب جریان خون شده و به ریه‌ها منتقل می‌شوند و در نهایت می‌توانند بوی ناخوشایندی را ایجاد کنند. اگر مواد غذایی با بوی تند مانند سیر و پیاز مصرف می‌کنید، مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و دهانشویه ممکن است فقط به طور موقت این بوها را از بین ببرد و تا زمان دفع کامل این غذاها از بدن، بوی نامطبوع به طور کامل از بین نمی‌رود.

بیشتر بدانید: برای داشتن دندان های سالم چه غذاهایی بخوریم؟

۳) خشکی دهان

خشکی دهان (xerostomia) نیز می‌تواند باعث بوی بد دهان شود؛ زیرا دهان در این حالت، بزاق کمتری تولید می‌کند. بزاق برای مرطوب کردن دهان، خنثی کردن اسیدهای تولید شده توسط پلاک و پاکسازی دهان از ذرات غذایی، ضروری است. بنابراین هنگامی که تولید بزاق کاهش می‌یابد، دهان نمی‎تواند خود را تمیز کند و زباله‌ها و ذرات باقی مانده غذا را حذف کند. خشکی دهان به طور طبیعی در هنگام خواب رخ می‌دهد و باعث بوی بد دهان در صبحگاه می‌شود. خشکی دهان ممکن است عارضه جانبی داروهای مختلف، مشکلات غدد بزاقی، سیگار کشیدن، مصرف الکل، با دهان باز خوابیدن یا تنفس همیشگی از طریق دهان باشد.

۴) آپنه خواب یا خروپف

مبتلایان به اختلالات خواب مانند آپنه خواب (sleep apnea) و خروپف (snoring) ممکن است در تنفس از طریق بینی مشکل داشته باشند و بیشتر از دهان خود نفس بکشند که این خود عامل ایجاد بوی بد دهان است.

۵) بیماری لثه

بوی بد یا طعم بد دهان ممکن است علامت هشدار دهنده بیماری لثه (پریودنتال) باشد. التهاب و خونریزی لثه (ژنژیویت) مرحله اولیه بیماری لثه است که به علت تجمع باکتری‌های پلاک روی خط لثه ایجاد می‌شود. با رعایت بهداشت دهان و دندان می‌توان پلاک‌های ایجاد شده روی لثه را از بین برد و بوی بد دهان را کاهش داد؛ اما اگر التهاب لثه درمان نشود، با گذشت زمان پلاک ها به جرم تبدیل می‌شوند و زیر خط لثه نفود می‌کنند و ممکن است باعث آسیب به بافت لثه، از دست دادن دندان و استخوان اطراف دندان شوند؛ همین عوامل می‌توانند باعث افزایش بوی بد دهان شوند.

بیشتر بدانید: بیماری پریودنتال لثه: علل، راه های پیشگیری و درمان آن

۶) عفونت

بوی بد دهان ممکن است به دلیل عفونت‌های ناشی از جراحی مثل کشیدن دندان، عفونت‌های مربوط به بیماری لثه و یا به دلیل عفونت ناشی پوسیدگی دندان ها، باشد.

بیشتر بدانید: مراقبت های پس از کشیدن دندان

۷) مصرف سیگار و تنباکو

استعمال دخانیات باعث تغییر رنگ دندان‌ها و ایجاد بوی بد دهان می‌شود. به دلیل تاثیرات سیگار بر حس بویایی، ممکن است افراد سیگاری از بوی دهان خود بی‌خبر باشند. همچنین، تنباکو توانایی چشیدن طعم غذاها را کاهش می‌دهد و به بافت‌های لثه آسیب می‌زند. افرادی که تنباکو مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های لثه قرار دارند. بیماری لثه همانطور که در بالا اشاره شد از عوامل ایجاد بوی بد دهان است.

بیشتر بدانید: ۱۰ علت تغییر رنگ دندان

کیت بلیچینگ هوم دنتیلایت، یکی از مؤثرترین بلیچینگ های خانگی برای سفیدی و درخشندگی دندان‌هایی است که بر اثر سیگار کشیدن زرد شده و تغییر رنگ پیدا کرده‌اند. برای اطلاعات بیشتر و خرید بلیچینگ خانگی دنتیلایت اینجا کلیک کنید.

۸) مصرف برخی از داروها

برخی داروها مثل نیترات‌هایی که برای درمان آنژین (بیماری قلبی) استفاده می‌شوند، داروهای شیمی‌درمانی و آرام‌بخش‌هایی مانند فنوتیازین‌ها، هنگام تجزیه شدن مواد شیمیایی آزاد می‌کنند که می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند.

۹) سایر بیماری‌ها

۱) بسیاری از بیماری‌های دیگر می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند، از جمله:

بیماری دیابت: در افراد دیابتی، قند خون بالا سبب می‌شود که میزان گلوکز بزاق افزایش یابد. گلوکز برای باکتری‌های دهان جذاب است و تجزیه آن باعث انتشار گازهای بدبو و نهایتا ایجاد پلاک دندانی می‌شود. اگر این پلاک به خوبی تمیز نشود، خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه افزایش می‌یابد.
اختلالات گوارشی: درست هضم نشدن غذا، رفلاکس معده به مری (GERD)، یبوست یا اختلالات روده همگی می‌توانند باعث ایجاد بوی ناخوشایند و حتی بوی مدفوع در دهان شوند. اگر همیشه رفلاکس اسید معده دارید، احتمال دارد بوی غذاهایی که به تازگی مصرف کرده‌اید از راه مری از دهان خارج شده و باعث بدبو شدن تنفس می‌شود.
بیماری کلیوی یا کبدی: وقتی کبد و کلیه‌ها به درستی کار می‌کنند، سموم را از بدن دفع می‌کنند؛ اما در افراد مبتلا به بیماری کبدی یا کلیوی، این سموم در بدن باقی می‌مانند و می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند.

عفونت سینوسی: بوی بد دهان ناشی از حلق، می‌تواند به دلیل مشکلات سینوسی باشد. وقتی سینوس‌ها عفونی شوند، مخاطی تولید می‌کنند که بوی ناخوشایندی دارد؛ این مخاط به پشت گلو ریخته و باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شوند.

آبریزش از پشت بینی: این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که تولید مخاط افزایش یابد وترشحات مخاط از بینی به پشت گلو جریان پیدا کند. این وضعیت مستقیماً روی تنفس تأثیر می‌گذارد؛ چون این ترشحات غذای عالی برای باکتری‌ها محسوب می‌شوند و در نهایت باعث تولید گازهای بدبو می‌شوند.
سنگ لوزه یا التهاب لوزه: التهاب لوزه‌ها به خاطر عفونت غشاهای مخاطی اطراف آن‌ها و تولید چرک، باعث بوی نامطبوع دهان می‌شوند. سنگ لوزه یا مواد گیرکرده در حفره لوزه هم می‌توانند در ایجاد هالیتوزیس نقش داشته باشند.

برخی سرطان ها: در موارد بسیار نادر، برای مطمئن شدن از اینکه علت بوی بد دهان چیست، باید احتمال وجود برخی سرطان‌ها هم بررسی شود. از جمله این سرطان‌ها می‌توان به سرطان سر و گردن، سرطان دهان یا سرطان ریه اشاره کرد.

بوی بد دهان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

بوی بد دهان بسته به علت آن متفاوت است. برخی افراد بیش از حد نگران بوی دهان خود هستند؛ حتی اگر بوی آن کم باشد یا اصلاً بویی نداشته باشد؛ در مقابل، برخی دیگر بوی بد دهان دارند بدون اینکه خودشان متوجه شوند. به دلیل اینکه تشخیص بوی دهان توسط خود فرد سخت است، بهتر است از یک دوست نزدیک یا فامیل بخواهید که تأیید کند آیا بوی بد دهان دارید یا خیر.

برای تشخیص دقیق‌تر بوی بد دهان می‌توانید به دندانپزشک مراجعه کنید. دندان‌پزشک با بوییدن تنفس شما و بررسی مواردی مانند روش مسواک زدن و کشیدن نخ دندان، نوع غذای مصرفی، وجود آلرژی یا بیماری‌ها، داروهای مصرفی و میزان خروپف بیمار، بوی دهان را ارزیابی می‌کند. برخی از دستگاه‌ها همچنین می‌توانند مواد شیمیایی خاصی را که باعث بوی بد دهان می‌شوند، شناسایی کنند. دندان‌پزشک می‌تواند از این دستگاه‌ها برا تشخصیح علت بوی بد دهان کمک بگیرد. این دستگاه‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

هالیمتر (Heliometer)
کروماتوگرافی گازی (Gas Chromatography)
آزمایش بانا (BANA test)
آزمایش بتا-گالاکتوزیداز (Beta-galactosidase)

اگر دندانپزشک تشخیص دهد که علت بو از دندان یا دهان نیست، ممکن است بیمار را به متخصصان دیگر ارجاع دهد.

درمان بوی بد دهان یا هالیتوزیس

درمان‌ هالیتوزیس به علت اصلی این مشکل بستگی دارد؛ مثلا اگر بوی بد دهان به خاطر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باشد، در این صورت مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و بهبود بهداشت دهان و دندان احتمالا به رفع بوی بد دهان کمک خواهد کرد. اما اگر بوی بد دهان نشانه بیماری دیگری در جای دیگری از بدن باشد، تشخیص و درمان آن بیماری توسط متخصصین، می‌تواند در خلاص شدن از بوی بد دهان کمک کند.

درمان بوی بد دهان ناشی از مشکلات دهان و دندان

اقدامات دندانپزشکی و خانگی برای درمان هالیتوزیس، می‌تواند شامل موارد زیر ‌باشد:

رعایت بهداشت دهان و دندان: بوی بد دهان اغلب به دلیل تجمع باکتری‌ها و پلاک روی دهان، دندان و لثه و زبان شما است. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان برای از بین بردن این پلاک‌ها، یکی از بهترین درمان‌های خانگی برای از بین بردن بوی بد دهان است. بهتر است حداقل ۲ بار در روز، مسواک بزنید و حداقل ۱ بار در روز از نخ دندان استفاده کنید. این کار علاوه بر کاهش یا از بین بردن هالیتوزیس به افزایش سلامت دندان‌ها نیز کمک می‌کند.
استفاده از دهانشویه‌ها: اگر بوی بد دهان شما به دلیل تجمع باکتری‌ها و پلاک روی دندان‌ها باشد، دندانپزشک ممکن است دهان‌شویه‌ای با عوامل ضد باکتری مانند کلرهگزیدین، روی، تری کلوسان و ستیل پیریدینیوم کلراید توصیه کند. اگر بوی بد دهان به دلیل عفونت دندان و پوسیدگی باشد، با مصرف دهانشویه این بو رفع نمی‌شود، فقط ممکن است برای مدتی بوی دهان را کاهش دهد و باکتری‌های مضر را از بین ببرد. برای انتخاب دهان ‌شویه مناسب، می‌توانید از دندانپزشک خود کمک بگیرید.

انجام جرم‌گیری و پاکسازی سطح دندان ها و ریشه: همانطور که اشاره شد، بیماری‌های لثه‌ای (ژنژیویت و پریودنتال)، می‌توانند یکی از علت‌های اصلی بوی بد دهان باشند. دندانپزشکان از روش‌های جرم‌گیری و روت پلنینگ (Scaling and Root planing) برای درمان التهاب و عفونت لثه استفاده می‌کنند. این روش‌ها برای حذف باکتری‌ها و تمیز کردن دقیق نواحی مختلف لثه و دندان انجام می‌شود که با مسواک زدن از بین نمی‌روند.
درمان خشکی دهان : دهان خشک، محیطی مناسب برای باکتری‌ها ایجاد می‌کند که موجب بوی بد دهان می‌شود. بزاق دهان برای حفظ رطوبت و کاهش باکتری‌ها ضروری است و تولید آن به میزان آب بدن بستگی دارد. برای حفظ رطوبت دهان، مقدار زیادی آب بنوشید؛ همچنین جویدن آدامس، مکیدن آبنبات بدون قند یا مصرف میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند تولید بزاق را افزایش دهد. اگر با وجود رعایت نکات فوق هنوز دهانتان خشک است، ممکن است دندانپزشک بزاق مصنوعی یا محصولات دارویی تحریک کننده بزاق را به شما توصیه کند.
ترمیم دندان‌های پوسیده: ترمیم دندان‌هایی که دچار پوسیدگی شدید شده‌اند یا به دلیل سایر عوامل شکسته و آسیب دیده‌اند، می‌تواند به طور قابل توجهی بوی بد دهان را کاهش دهد.

چگونه می‌توان از بوی بد دهان جلوگیری کرد؟

مسواک زدن و نخ دندان کشیدن: حداقل ۲ بار در روز به مدت ۲ دقیقه، دندان های خود را با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و حداقل ۱ بار، ترجیحا قبل از خواب از نخ دندان استفاده کنید. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان، باعث از بین رفتن بقایای مواد غذایی را از دندان‌ها و روی لثه‌ها می‌شود و به جلوگیری از بوی بد دهان کمک می‌کند.

به کمک بلیچینگ خانگی دنتیلایت، هم دندان های سفیدی داشته باشید و هم از آن‌ها در برابر پوسیدگی محافظت کنید. برای خرید و اطلاعات بیشتر درباره کیت بلیچینگ هوم دنتیلایت اینجا کلیک کنید.

تمیز کردن زبان: پوشش روی زبان می‌تواند محل تجمع باکتری‌های بدبو باشد. استفاده از زبان‌ پاک‌ کن (اسکراپر) یا مسواک‌های دارای زبان‌ پاک‌کن، می‌تواند به طور موثر این باکتری‌ها را از بین ببرد. تمیزکننده‌‌های زبان را باید به آرامی و بدون آسیب رساندن به گیرنده‌‌های چشایی روی زبان استفاده نمود.

استفاده از دهان‌ شویه آنتی باکتریال و بدون الکل: برای پیشگیری از بوی بد دهان می‌توانید از دهان شویه‌های حاوی مواد آنتی باکتریال بدون الکل، استفاده کنید؛ ولی دقت کنید که نباید بیشتر از ۲ بار در هفته استفاده نکنید؛ زیرا باعث به هم خوردن تعادل باکتری‌های داخل دهان، تغییر رنگ دندان‌ها و کاهش حس چشایی می‌شود. دهان شویه باید به عنوان مکملی در کنار مسواک زدن و نخ دندان کشیدن باشد.

بیشتر بدانید: دلایل تغییر رنگ دندان

تعویض مسواک : مسواک خود را هر ۳ تا ۴ ماه یکبار یا هر زمان که ساییده شد، تعویض کنید. همچنین، از مسواک با موهای نرم استفاده کنید.

بیشتر بدانید: انتخاب مسواک مناسب

تمیز نگه داشتن وسایل دندانی: اگر از دندان مصنوعی، روکش های دندانی، سیم های ارتودنسی یا محافظ دهان استفاده می‌کنید، آن‌ها را حداقل یک بار در روز یا طبق دستور دندانپزشک، به طور کامل تمیز کنید.

ترک سیگار، الکل و کافئین: مصرف سیگار علاوه بر ایجاد سرطان، می‌‌تواند به لثه‌‌ها آسیب برساند و باعث تغییر رنگ دندان ها، خشکی دهان و بوی نامطبوع دهان شود؛ بنابراین ترک آن بهترین راه حل است. برای افرادی که نمی‌توانند به طور کامل دخانیات را ترک کنند، کاهش مصرف آن‌ها یا استفاده از جایگزین‌هایی مانند آدامس‌های نیکوتینی (آدامس ترک سیگار)، می‌تواند به کاهش بوی بد دهان کمک کند. مصرف الکل و کافئین نیز باعث تغییر رنگ دندان، خشکی دهان و در نتیجه بوی بد دهان می‌شود؛ بنابراین بهتر است از مصرف آنها خودداری کنید.

مرطوب نگه داشتن دهان: برای جلوگیری از خشکی دهان باید دهانتان را مرطوب نگه دارید و میزان بزاق تولیدی را افزایش دهید تا از بوی بد دهان جلوگیری کنید. برای مرطوب نگه داشتن دهان، در طول روز آب کافی بنوشید؛ از غذاهای سالمی که نیار به جویدن زیاد دارند و باعث ترشح بیشتر بزاق می‌شوند، استفاده کنید.

تنظیم رژیم غذایی: تا جای ممکن از خوردن غذاهای تند و معطر مثل سیر و پیاز، غذاهای سرشار از قند که باعث بدبو شدن دهان می‌شوند، خودداری کنید. غذاهایی که بیش از حد پروتئین دارند هم می‌توانند علت بوی بد دهان باشند؛ چون هضم غذاهایی با پروتئین زیاد گاهی برای بدن دشوار است و تا زمانی که پروتئین به درستی و کاملا هضم نشود، گازهای گوگردی و بدبود را منتشر خواهد کرد. تنظیم یک برنامه غذایی متعادل و مغذی با سبزیجات کافی می‌تواند جلوی بوی بد دهان را بگیرد.

مراجعه منظم به دندانپزشک: حداقل ۲ بار در سال برای معاینه و تمیزکردن حرفه‌ای دندان‌های خود به دندانپزشک مراجعه کنید. معاینات منظم، به دندانپزشک شما این امکان را می‌دهد که هر گونه مشکلی، مانند بیماری لثه، خشکی دهان یا عفونت را تشخیص دهد و قبل از جدی شدن، آن‌ها را متوقف کند.

بیشتر بدانید: جرم گیری دندان

نتیجه گیری

بوی بد دهان می‌تواند زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و روابط اجتماعی و شخصی را مختل کند. شستشوی منظم دهان و استفاده از محصولات دندانپزشکی ممکن است به‌طور موقت مشکل بدبویی دهان را حل کند؛ اما برای بین بردن همیشگی آن، شناسایی علت و درمان بوی بد دهان، ضروری است. مراجعه به دندانپزشک و مشاوره با متخصصان کمک شایانی در تشخیص و درمان بو بد دهان می‌کند. لازم به ذکر است که رعایت نکات پیشگیری از بوی بد دهان می‌تواند به‌طور مؤثر این مشکل را کنترل و از بروز آن در آینده جلوگیری کند.