شرکت مسواکالا

تماس باما درباره ما همکاری با مسواکالا مجله مسواکالا پیگیری سفارش

علت ایجاد آفت دهان چیست؟ علائم و راه‌های پیشگیری

مراقبت و پیشگیری

۰دیدگاه

خواندن این مطلب ۷ دقیقه زمان می‌برد

آیا تا به حال تجربه دردناک آفت دهان را داشته‌اید و می‌خواهید بدانید چرا این مشکل به سراغ شما آمده است؟ آفت دهان یکی از مشکلات رایج بهداشت دهان و دندان است که ممکن است به دلایل گوناگونی بروز کند. درک علل ایجاد آفت دهان می‌تواند کلیدی برای پیشگیری و کاهش بروز آن در آینده باشد؛ اما برای کسانی که دچار این مشکل شایع دهانی شده‌اند و در جستجوی روش‌های مؤثر برای بهبودی سریع‌تر و کاهش درد ناشی از آن هستند، مطالعه مقاله‌ «درمان سریع آفت دهان» نیز می‌تواند مفید و مؤثر باشد. در این مقاله، به بررسی علل ایجاد آفت دهان و راه‌های پیشگیری از آن خواهیم پرداخت تا شما بتوانید با این معضل شایع به طور مؤثرتری مقابله کنید.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

زخم آفتی یا آفت دهان چیست؟
انواع آفت دهان
علائم آفت دهان
علت آفت دهان چیست؟
نتیجه گیری
سؤالات متداول

زخم آفتی یا آفت دهان چیست؟

آفت دهان که گاهی به عنوان زخم شانکر یا زخم آفتی شناخته می‌شود، زخم‌های کوچک و کم عمقی هستند که بر روی بافت‌های نرم دهان، مانند داخل گونه‌ها، زبان و لثه‌ها ظاهر می‌شوند. این زخم‌ها معمولاً گرد و بیضی شکل و دارای مرکزی سفید یا زرد با حاشیه‌ای قرمز هستند. آفت دهان مسری نیست و بر خلاف تبخال، روی سطح لب‌ها ظاهر نمی‌شود. این زخم‌ها می‌توانند دردناک باشند و ممکن است خوردن، نوشیدن، و صحبت کردن را دشوار سازند. آفت‌ها بیشتر در افراد بین ۱۰ تا ۴۰ سال رایج هستند؛ اما می‌توانند در هر سنی اتفاق بیفتند و حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد افراد به طور مکرر به آن مبتلا می‌شوند. اگرچه علت دقیق آفت دهان ناشناخته است، اما اغلب آفت‌ها خود به خود و طی ۱ تا ۲ هفته بهبود می‌یابند.

انواع آفت دهان

آفت‌ها انواع مختلفی ازنظر شکل، انداره، میزان درد و مدت زمان بهبودی دارند و معمولاً به ۳ نوع جزئی، عمده و هرپتی‌فرم تقسیم می‌شوند:

زخم های آفتی خفیف (Minor canker sores)

شایع‌ترین نوع آفت دهانی، آفت جزئی است که با نام‌های آفت خفیف، آفت کوچک یا زخم های آفتی جزئی، شناخته شده‌ است. این زخم‌های آفتی بیضی شکل، ممکن است سه یا چهار بار در سال ظاهر شوند. آن‌ها معمولاً در افراد ۱۰ تا ۲۰ ساله اتفاق می‌افتند. این زخم‌ها با قطری کمتر از ۱ سانتی‌متر، دردناک، اما معمولاً بی‌خطر هستند و طی ۱ تا ۲ هفته بدون ایجاد هیچ‌گونه جای زخمی، بهبود می‌یابند.

زخم های آفتی عمده (Major canker sores)

زخم های آفتی عمده که با نام‌های آفت عمده، آفت بزرگ، آفت ماژور یا زخم های آفتی ماژور شناخته شده‌اند، نسبت به آفت‌های جزئی کمتر شایع، بزرگ‌تر (به قطر ۱ تا ۳ سانتی متر) و عمیق‌تر می‌باشند. این زخم‌ها معمولاً گرد هستند و حاشیه‌های مشخصی دارند؛ اما گاهی اوقات ممکن است لبه‌های آن‌ها در صورت بزرگ بودن نامنظم باشد. آفت‌های ماژور می‌توانند به شدت دردناک باشند و مدت زمان بهبودی آن‌ها ممکن است تا ۶ هفته طول بکشد. علاوه بر این، این نوع آفت‌ها اغلب با جای زخم گسترده‌ای بهبود می‌یابند که می‌تواند دائمی باشد. به دلیل درد شدید و دوره طولانی بهبودی، آفت‌های ماژور می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد داشته باشند.

زخم های آفتی هرپتی فرم (Herpetiform canker sores)

زخم های آفتی هرپتی‌فرم یا آفت هرپتی فورم، نوعی نادر از آفت‌های دهانی هستند که بیشتر در دوره‌های پایانی زندگی و در بین افراد مسن رخ می‌دهند. این زخم‌ها از تجمع ۱۰ تا ۱۰۰ زخم کوچک تشکیل می‌شوند که در نهایت به یک زخم بزرگ‌تر تبدیل می‌شوند و معمولاً طی ۱ تا ۲ هفته بدون بر جای گذاشتن جای زخم بهبود می‌یابند. این زخم‌ها با وجود نامشان، هیچ ارتباطی با ویروس هرپس ندارند و نام آن‌ها ممکن است باعث سردرگمی شود.

علائم آفت دهان

آفت ‌های دهان به شکل زخم‌های باز با پوششی سفید، خاکستری یا زرد کم رنگ با حاشیه‌ای قرمز مشخص می‌شوند که معمولاً در نقاطی مانند جلوی دهان، زبان، پشت لب‌ها و داخل گونه‌ها ظاهر می‌شوند. این زخم‌ها ممکن است قبل از بروز، با علائمی مانند احساس سوزش یا گزگز مشخص شوند و اغلب درد شدیدی را به همراه دارند که در چند روز اول بعد از ظاهر شدن شدت بیشتری دارد. این درد می‌تواند پس از مصرف غذاهای تند یا اسیدی بدتر شود. در صورتی که آفت‌ها شدید باشند، ممکن است علائم دیگری مانند تب، خستگی و تورم غدد لنفاوی نیز بروز کنند.

بیشتر بدانید: علت بوی بد دهان (راه‌های پیشگیری و روش‌های درمان)

علت آفت دهان چیست؟

آفت دهان، یکی از مشکلات شایع دهان است که علت دقیق آن هنوز به طور قطع شناخته شده نیست. محققان بر این باورند که ترکیبی از عوامل مختلف می‌تواند در بروز این بیماری دخیل باشد و ریسک ابتلا به آن را در افراد مختلف افزایش دهد. با وجود ناشناخته بودن علت‌های دقیق، شناخت رایج‌ترین دلایلی که می‌توانند به ایجاد آفت دهان منجر شوند، می‌تواند در پیشگیری و مدیریت بهتر این شرایط کمک‌کننده باشد.

۱) آسیب به بافت داخلی دهان

آسیب دیدن دهان یکی از شایع‌ ترین دلایل ایجاد آفت دهان است. این آسیب‌ها ممکن است در نتیجه ضربه‌های وارده به دهان در حین ورزش، گاز گرفتن ناخواسته‌ بخش‌هایی مانند داخل گونه، لب، یا زبان یا استفاده از وسایل ارتودنسی و پروتز‌ دندان مصنوعی، رخ دهند. علاوه بر این، دندان‌های شکسته یا تیز نیز می‌توانند به بافت دهان آسیب رسانده و موجب ایجاد آفت شوند. این نوع آسیب‌ها باعث ایجاد خراش یا زخم‌های کوچکی در دهان می‌شود که محیط مناسبی برای توسعه آفت‌های خفیف فراهم می‌کنند.

۲) استفاده از ترکیبات اسیدی

استفاده از ترکیبات اسیدی یکی از دلایل شناخته شده برای بروز آفت دهان است. مواد غذایی و نوشیدنی‌های اسیدی مانند مرکبات، آناناس، سیب، انجیر، گوجه‌فرنگی، توت‌فرنگی و نوشیدنی‌های گازدار، می‌توانند باعث تحریک و آسیب به بافت‌های نرم دهان شده و زمینه‌ ساز ایجاد زخم ‌های آفتی شوند.

بیشتر بدانید: تأثیر اسید معده بر دندان

۳) استفاده از دهانشویه و خمیردندان های حاوی سدیم لوریل سولفات

استفاده از دهانشویه‌ها و خمیردندان‌های حاوی سدیم لوریل سولفات (SLS) می‌تواند باعث خشکی و تحریک بافت دهان شود که این عوامل ممکن است زمینه‌ساز ایجاد آفت دهان باشند.

بیشتر بدانید: چطور خمیر دندان مناسب را انتخاب کنیم؟

۴) عکس‌العمل‌های آلرژیک

حساسیت به برخی مواد غذایی می‌تواند از عوامل ایجاد آفت باشد. علاوه بر این، واکنش‌های آلرژیک به برخی از باکتری‌های دهان، بیماری سلیاک و حساسیت به گلوتن نیز گاهی اوقات منجر به زخم ‌های شانکر یا آفتی می‌شوند. همچنین در برخی افراد، حساسیت به فلزات استفاده شده در دستگاه‌های ارتودنسی می‌تواند باعث بروز آفت شود.

۵) ژنتیک

آفت‌های دهان گرچه مسری نیستند، اما معمولاً در برخی خانواده‌ها بیشتر دیده می‌شوند که این احتمالاً به دلایل ژنتیکی است.

۶) کمبود ویتامین و مواد معدنی

بسیاری از افرادی که با آفت دهان مواجه می‌شوند، به نظر می‌رسد که کمبودهایی در اسید فولیک، ویتامین B12، آهن و روی داشته باشند. بنابراین، تامین این مواد مغذی از طریق مکمل‌ها، معمولاً منجر به بهبود علائم آفت می‌شود.

۷) استرس

استرس یکی از عوامل موثر در ایجاد زخم‌های آفتی است.دوره‌های پراسترس، مانند ایام امتحانات دانشجویان، ممکن است خطر ابتلا به افت دهان را افزایش دهند.

۸) تغییرات هورمونی

تعداد زیادی از زنان در زمان‌هایی مانند قاعدگی، بارداری و یائسگی به دلیل نوسانات هورمونی به آفت دهان دچار می‌شوند.

۹) هلیکوباکتر پیلوری (باکتری معروف به ایجاد زخم معده)

هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند در ایجاد آفت دهان نقش داشته باشد. این باکتری با تحریک بافت‌ها و تغییر در محیط دهان، می‌تواند زمینه‌ساز تشکیل زخم‌های آفتی شود، خصوصاً اگر به طور مداوم باعث التهاب بافت‌های دهان شود.

۱۰) ضعف سیستم ایمنی بدن

در بسیاری از افراد، تضعیف سیستم ایمنی یا ابتلا به بیمارهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند، مانند HIV، می‌تواند به تشکیل زخم‌های آفتی در دهان منجر شود.

۱۱) بیماری های التهابی روده

بیماری‌های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو، می‌توانند باعث ایجاد آفت دهان شوند. این بیماری‌ها التهاب مزمنی را در بدن ایجاد می‌کنند که می‌تواند به دهان نیز سرایت کند و منجر به تشکیل زخم‌های آفتی شود.

روش های پیشگیری از آفت دهان

پیشگیری از بروز آفت دهان، بهترین روش درمان است. گرچه آفت‌ها اغلب به علت واکنش‌های سیستم ایمنی بدن رخ می‌دهند و معمولاً قابل پیشگیری نیستند، اما رعایت برخی نکات خاص می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به آن‌ها کمک کند. در ادامه، روش‌های مؤثر برای پیشگیری از آفت دهان آورده شده‌اند:
- مسواک زدن و استفاده از نخ دندان: به طور منظم دندان‌هایتان را مسواک بزنید و نخ دندان بکشید تا ذرات غذا و باکتری‌ها از دهان پاک شوند.
- استفاده از مسواک نرم: برای جلوگیری از تحریک لثه‌ها و دهان، مسواک‌هایی با برس نرم انتخاب کنید.
- پرهیز از مصرف دهانشویه و خمیردندان های حاوی سدیم لوریل سولفات: تا حد ممکن از ماده سدیم لوریل سولفات در دهانشویه ها و خمیردندان ها خودداری کنید؛ چون این ماده باعث خشکی و تحریک بافت دهان می‌شود و احتمال ابتلاء به آفت را افزایش می‌دهد.
- تغذیه مناسب: از خوردن مواد غذایی حساسیت‌زا یا تحریک‌کننده مانند غذاهای اسیدی و تند خودداری کنید و به مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند آهن و ویتامین B12 توجه داشته باشید.
- مراقبت از دهان در برابر تحریکات مکانیکی: اگر از بریس یا سایر دستگاه‌های دندانی استفاده می‌کنید، می‌توانید از موم‌های ارتودنسی برای پوشاندن لبه‌های تیز آن‌ها استفاده کنید تا از آسیب به بافت دهان جلوگیری شود.

کاهش استرس: فعالیت‌هایی مانند مدیتیشن و تکنیک‌های کاهش استرس می‌توانند به کاهش بروز آفت کمک کنند.
محدود کردن استفاده از دهانشویه‌های حاوی الکل: دهانشویه‌ های حاوی الکل می‌توانند باعث تحریک دهان شوند، پس بهتر است مصرف آن‌ها را محدود کنید.
کاهش مصرف سیگار و دخانیات: این مواد می‌توانند باعث تحریک دهان و ایجاد آفت شوند.

نتیجه گیری

در این مقاله به طور اختصاصی به بررسی علل و علائم آفت دهان و روش‌های مختلف پیشگیری از این بیماری پرداختیم. هدف اصلی ما ارائه دانشی بود که به خوانندگان کمک کند تا درک بهتری از چگونگی مدیریت و کاهش عوارض ناشی از آفت دهان و پیشگیری از ابتلا به آن را داشته باشند.

همچنین، اگر دچار آفت دهان شدید، پیشنهاد می‌کنیم از درمان‌های خانگی و دارویی که در مقاله “درمان سریع آفت دهان” معرفی شده‌اند برای تسریع فرآیند بهبودی استفاده کنید. این درمان‌ها معمولاً می‌توانند به سرعت در کاهش درد و بهبود آفت‌ها مؤثر باشند. با این حال، اگر پس از ۲ هفته هیچ بهبودی مشاهده نکردید و از درمان‌ها نتیجه نگرفتید، توصیه می‌شود که بدون درنگ برای ارزیابی و درمان تخصصی‌تر به پزشک عمومی یا متخصص عفونی مراجعه کنید و در این راستا، مشورت با دندانپزشک خود را نیز فراموش نکنید.