شرکت مسواکالا

تماس باما درباره ما همکاری با مسواکالا مجله مسواکالا پیگیری سفارش

نحوه صحیح استفاده از دهانشویه

مراقبت و پیشگیری

۰دیدگاه

خواندن این مطلب ۷ دقیقه زمان می‌برد

خیلی از ما تصور می‌کنیم که مسواک زدن و استفاده از نخ دندان برای داشتن دندان‌هایی سالم و دهانی خوشبو کافی است. اما واقعیت این است که حتی اگر بهترین عادت‌های بهداشتی دهان را داشته باشیم، باز هم ممکن است با مشکلاتی مثل بوی بد دهان، تجمع پلاک یا پوسیدگی دندان مواجه شویم. همین دغدغه باعث می‌شود بسیاری از افراد به دنبال راهی تکمیلی برای مراقبت بهتر از دهان و دندان‌هایشان باشند، راهی که هم ساده باشد و هم اثربخش.

اینجاست که دهانشویه وارد عمل می‌شود. یک محلول شستشو که شاید در نگاه اول فقط برای خوشبو کردن دهان به نظر برسد، اما حقیقت فراتر از این است. دهانشویه‌های مختلف، بسته به ترکیباتشان، می‌توانند باکتری‌های مضر را کاهش دهند، مینای دندان را تقویت کنند، التهاب لثه را کم کنند و حتی جلوی پوسیدگی‌های مکرر را بگیرند. البته، استفاده درست و انتخاب نوع مناسب دهانشویه همان چیزی است که تفاوت میان نتیجه‌گیری واقعی و بی‌فایده بودن آن را رقم می‌زند.

در این مقاله قرار است همه چیز را درباره دهانشویه بررسی کنیم، از اینکه دقیقاً چیست و چه انواعی دارد، تا اینکه چه کسانی بیشتر به آن نیاز دارند، چطور باید به‌درستی استفاده شود، و چه اشتباهاتی را نباید مرتکب شوید. این مقاله توسط دندانپزشکان مسواکالا با دقت برای شما گردآوری شده تا پاسخگوی نیاز های شما باشد.

دهانشویه چیست

دهانشویه یک محلول مایع بهداشتی است که برای شستشوی دهان به کار می‌رود و هدف آن تنها خوشبو کردن دهان نیست. بسته به نوع دهانشویه، این محصول می‌تواند به کاهش باکتری‌های مضر، جلوگیری از پوسیدگی، کنترل پلاک‌های دندانی و بهبود سلامت لثه‌ها کمک کند.

اگرچه بسیاری از افراد دهانشویه را به عنوان یک مکمل غیر ضروری در نظر می‌گیرند، اما در حقیقت می‌تواند بخش مهمی از روتین بهداشت دهان و دندان باشد. استفاده منظم از دهانشویه می‌تواند مشکلاتی مانند بوی بد دهان، التهاب لثه یا حساسیت دندان‌ها را تا حد زیادی کاهش دهد.

دهانشویه‌ها در تقسیم بندی های مختلف قرار می‌گیرند و برای مصرف کنندگان با نیاز های مختلف طراحی شده‌اند. شناختن این تقسیم بندی ها برای انتخاب دقیق و مطمئن بسیار مهم است. در ادامه به تفصیل هر یک را بررسی می‌کنیم.

بیشتر بدانید: انواع درد دندان روش ها و درمان آن

انواع دهانشویه‌ها

دهانشویه‌ها فقط یک نوع ساده برای خوشبو کردن دهان نیستند، بلکه بر اساس مدت مصرف، خاصیت بهداشتی، ترکیبات فعال و گروه سنی مصرف‌کننده تقسیم‌بندی‌های مختلفی دارند. شناخت این دسته‌ها کمک می‌کند متناسب با نیاز و شرایط دهان و دندان خود بهترین انتخاب را داشته باشید.

مدت مصرف

مناسب برای استفاده روزانه
دهانشویه‌های مناسب استفاده روزانه برای مصرف مداوم طراحی شده‌اند و معمولاً ترکیباتی ملایم دارند تا بدون آسیب به بافت‌های دهان، به کاهش بوی بد، تقویت پاکیزگی و خوشبو کردن دهان کمک کنند. بیشتر آن‌ها بدون نسخه در داروخانه‌ها و فروشگاه‌های معتبر در دسترس هستند.

دهانشویه درمانی
دهانشویه‌های درمانی برای مشکلات خاص مانند التهاب لثه، عفونت‌های دهانی یا پوسیدگی مکرر به کار می‌روند. این محصولات ترکیبات فعالی مثل کلرهگزیدین یا فلوراید با غلظت بالاتر دارند و معمولاً توسط دندانپزشک برای مدت کوتاه تجویز می‌شوند. استفاده طولانی‌مدت از آن‌ها می‌تواند عوارضی مانند تغییر رنگ دندان‌ها یا تغییر طعم موقت دهان ایجاد کند.

خاصیت بهداشتی

خوشبو کننده
دهانشویه‌های خوشبوکننده بیشتر برای رفع بوی بد دهان استفاده می‌شوند و ترکیباتی مثل منتول یا نعنا دارند. این محصولات اگرچه اثر ضدباکتری محدودی دارند، اما به‌طور موثر دهان را خوشبو می‌کنند.

ضد پوسیدگی
دهانشویه‌های ضد پوسیدگی معمولاً حاوی فلوراید هستند و وظیفه اصلی آن‌ها تقویت مینای دندان و کاهش احتمال پوسیدگی است. استفاده روزانه از آن‌ها می‌تواند مقاومت دندان‌ها در برابر اسید و باکتری را افزایش دهد.

ضد پلاک و جرم
دهانشویه‌های ضد پلاک به کاهش تجمع باکتری و جلوگیری از تشکیل پلاک‌های سخت‌شده (جرم) کمک می‌کنند. این نوع دهانشویه معمولاً برای افرادی که دندان‌هایشان به سرعت جرم می‌گیرد یا در حال درمان ارتودنسی هستند توصیه می‌شود.

مناسب دندان و لثه حساس
دهانشویه‌های مناسب دندان و لثه حساس ترکیباتی ملایم دارند تا باعث سوزش یا تحریک لثه نشوند. آن‌ها برای افرادی که دندان‌های حساس یا بیماری‌های لثه دارند گزینه‌ای مناسب به حساب می‌آیند.

تقسیم‌بندی بر اساس ترکیبات

فلوراید
دهانشویه‌های حاوی فلوراید به‌طور خاص برای تقویت مینای دندان و جلوگیری از پوسیدگی طراحی شده‌اند. مصرف منظم آن‌ها به‌ویژه برای کودکانی که در معرض پوسیدگی بالا هستند یا بزرگسالانی که دندان‌های پرشده زیادی دارند، توصیه می‌شود. از طرفی دهانشویه های بدون فلوراید مناسب افرادی است که به این ماده حساسیت دارند و به دنبال محصولی فاقد فلوراید می‌باشند.

الکل
دهانشویه‌های الکلی خاصیت ضدعفونی‌کننده قوی‌تری دارند و به از بین بردن سریع‌تر باکتری‌ها کمک می‌کنند. با این حال، ممکن است باعث خشکی دهان یا تحریک لثه در برخی افراد شوند. به همین دلیل برای کسانی که لثه حساس یا خشکی دهان دارند، دهانشویه‌های بدون الکل گزینه مناسب‌تری هستند.

مناسب کودکان و بزرگسالان

دهانشویه‌ها بر اساس گروه سنی نیز طراحی می‌شوند. دهانشویه‌های مخصوص کودکان معمولاً بدون الکل و با غلظت کمتر فلوراید ساخته می‌شوند و طعم‌های متنوعی دارند تا استفاده از آن‌ها برای بچه‌ها جذاب‌تر باشد. این دهانشویه‌ها تنها برای کودکان بالای ۶ سال توصیه می‌شوند، چون در این سن توانایی بیرون ریختن مایع را دارند.

دهانشویه‌های مخصوص بزرگسالان تنوع بیشتری دارند و شامل دسته‌بندی های مذکور می‌شوند، هرچند استفاده از این دهانشویه ها با مقدار کمتر برای کودکان اشکالی ندارد.

بیشتر بدانید: استفاده از دهانشویه ها برای کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی‌شود چرا که توانایی بیرون ریختن مایع را ندارند

اهمیت فلوراید و مواد فعال دیگر

فلوراید یکی از مهم‌ترین ترکیباتی است که در بسیاری از دهانشویه‌ها استفاده می‌شود. این ماده معدنی باعث تقویت مینای دندان می‌شود و مقاومت دندان‌ها را در برابر حمله اسیدها و باکتری‌ها افزایش می‌دهد.

تحقیقات نشان داده‌اند استفاده منظم از محصولات حاوی فلوراید می‌تواند خطر پوسیدگی دندان را تا حدود ۴۰ درصد کاهش دهد. به همین دلیل بسیاری از دندانپزشکان مصرف دهانشویه حاوی فلوراید را به‌ویژه برای کودکان بالای ۶ سال و بزرگسالانی که سابقه پوسیدگی‌های مکرر دارند، توصیه می‌کنند.

علاوه بر فلوراید، ترکیبات فعال دیگری هم در دهانشویه‌ها وجود دارند که هر کدام نقش خاصی دارند:

کلروهگزیدین: یک ماده ضد باکتری قوی که برای کنترل التهاب لثه و عفونت‌های دهانی استفاده می‌شود. معمولاً در دهانشویه‌های درمانی به کار می‌رود.
مواد ضد پلاک (مانند ستیل پیریدینیوم کلراید): این ترکیبات به کاهش تشکیل پلاک و باکتری‌ها کمک می‌کنند و از ایجاد جرم روی دندان جلوگیری می‌کنند.
مواد ضد قارچ یا ضد التهاب: در برخی دهانشویه‌ها برای بیماران خاص یا شرایط ویژه لثه تجویز می‌شوند.
ترکیبات خوشبو کننده (مثل نعنا و منتول): بیشتر در دهانشویه‌های روزانه وجود دارند و وظیفه آن‌ها خوشبو کردن دهان است.

انتخاب دهانشویه‌ای که ترکیبات آن با نیازهای فردی شما هماهنگ باشد، بسیار مهم است. برای مثال، اگر دچار التهاب لثه هستید، یک دهانشویه با ترکیبات ضد التهاب می‌تواند انتخاب بهتری نسبت به یک دهانشویه صرفاً خوشبوکننده باشد.

بیشتر بدانید: همچنین برای مراقبت بیشتر از دندان هایتان می‌توانید از خمیر دندان های حاوی فلوراید استفاده کنید

چه کسانی بیشتر به دهانشویه نیاز دارند؟

اگرچه دهانشویه می‌تواند برای بیشتر افراد مفید باشد، اما برخی افراد بیشتر از دیگران به مصرف آن نیاز دارند. به طور مثال کودکان بالای ۶ سال به علت اهمیت مراقبت از دندان های شیری و دائمی آن ها به صورت همزمان. همچنین استفاده از دهانشویه برای افرادی با سابقه پوسیدگی مکرر یا افراد دارای ارتودنسی نیز بسیار مهم بوده. همچنین افراد سیگاری یا زنان باردار و یا افراد با خشکی دهان نیز بیش از دیگران به استفاده از دهانشویه نیازمندند. به‌طور کلی، دهانشویه برای همه مفید است، اما برای این گروه‌ها می‌تواند نقش حیاتی در حفظ سلامت دهان و دندان ایفا کند.

روش صحیح استفاده از دهانشویه

استفاده از دهانشویه در نگاه اول ساده به نظر می‌رسد، اما اگر به شکل اصولی انجام نشود، نه تنها اثر چندانی ندارد بلکه می‌تواند مشکلاتی مثل تحریک لثه یا کاهش تأثیر فلوراید ایجاد کند. در ادامه مراحل گام‌به‌گام استفاده صحیح از دهانشویه را توضیح می‌دهیم:

آماده‌سازی دهان

قبل از استفاده از دهانشویه باید مطمئن شوید که دندان‌ها و دهان شما تمیز هستند. این کار باعث می‌شود ترکیبات فعال دهانشویه اثر بیشتری روی سطح دندان و لثه داشته باشند.

ابتدا مسواک بزنید و سطح دندان‌ها را از پلاک و ذرات غذا پاک کنید.
در صورت امکان، از نخ دندان هم استفاده کنید تا فضاهای بین دندانی تمیز شوند.

بیشتر بدانید: گر از دهانشویه حاوی فلوراید استفاده می‌کنید، بهتر است دهان خود را پس از مسواک با آب نشویید تا فلوراید خمیردندان همراه دهانشویه اثر تقویتی بیشتری داشته باشد.

زمان استفاده

بهترین زمان برای استفاده از دهانشویه معمولاً شب قبل از خواب است. دلیل آن این است که در طول شب، جریان بزاق کاهش پیدا می‌کند و دندان‌ها بیشتر در معرض پوسیدگی هستند. استفاده از دهانشویه در این زمان باعث می‌شود فلوراید یا سایر ترکیبات فعال مدت بیشتری روی دندان‌ها باقی بمانند. همچنین برخی دندانپزشکان توصیه می‌کنند در طول روز، مثلاً بعد از وعده ناهار هم می‌توانید از دهانشویه استفاده کنید، به‌ ویژه اگر به مسواک دسترسی ندارید.

مقدار مناسب

روی بطری دهانشویه معمولاً یک درپوش پیمانه‌دار وجود دارد. مقدار استاندارد برای بزرگسالان ۲۰ میلی‌لیتر (تقریباً نصف درپوش) است. همچنین برای کودکان بالای ۶ سال، مقدار کمتر (۱۰ میلی‌لیتر) توصیه می‌شود و حتماً باید زیر نظر والدین مصرف کنند.

نحوه استفاده

دهانشویه را در دهان ریخته و حدود ۳۰ ثانیه تا ۱ دقیقه بچرخانید.این کار باید تمام سطوح دندان‌ها، زبان و لثه‌ها را در بر بگیرد. هنگام چرخاندن، دهان خود را کمی ببندید و از غرغره کردن شدید اجتناب کنید، مگر اینکه محصول به‌طور خاص برای غرغره کردن طراحی شده باشد. بعد از پایان زمان، حتماً دهانشویه را بیرون بریزید. بلعیدن آن به‌ویژه برای کودکان می‌تواند خطرناک باشد، زیرا ترکیباتی مانند فلوراید یا الکل در دوز بالا سمی هستند.

بعد از مصرف

حداقل ۳۰ دقیقه پس از استفاده چیزی نخورید و ننوشید. این کار اجازه می‌دهد فلوراید یا سایر مواد فعال به خوبی روی مینای دندان جذب شوند. نیازی به شست‌وشوی مجدد دهان با آب نیست، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری کرده باشد.

نکات تکمیلی برای استفاده بهتر

دهانشویه جایگزین مسواک و نخ دندان نیست، بلکه فقط یک مکمل است. همیشه اولویت با مسواک و نخ دندان است.
اگر بیماری دهانی خاصی دارید یا داروی خاصی مصرف می‌کنید پیش از مصرف دهانشویه با دندانپزشک مشورت کنید.
در صورت احساس سوزش، تحریک یا لکه‌دار شدن دندان‌ها، مصرف را متوقف کنید و با دندانپزشک مشورت کنید.
برای کودکان، همیشه از دهانشویه‌های مخصوص کودکان و بدون الکل استفاده کنید.

بیشتر بدانید: هرگز مقدار بیشتری از توصیه درج‌شده روی بسته‌بندی مصرف نکنید، زیرا می‌تواند باعث مشکلاتی مثل تحریک لثه یا لکه‌دار شدن دندان‌ها شود.

شرایط خاص

استفاده از دهانشویه برای اغلب افراد ساده و بدون عارضه است، اما بعضی شرایط ویژه وجود دارند که در آن‌ها باید با دقت بیشتری مصرف شود. رعایت این نکات کمک می‌کند هم بیشترین فایده را از دهانشویه بگیرید و هم از بروز مشکلات احتمالی پیشگیری کنید.

استفاده برای کودکان

کودکان زیر ۶ سال به دلیل احتمال بلعیدن نباید از دهانشویه استفاده کنند.
برای کودکان بالای ۶ سال، تنها دهانشویه‌های مخصوص کودکان و بدون الکل مناسب هستند.
والدین باید هنگام استفاده نظارت کامل داشته باشند تا کودک دهانشویه را قورت ندهد.
دهانشویه کودک اغلب طعم ملایم‌تری دارد و گاهی حاوی فلوراید با غلظت پایین‌تر است تا خطر کمتری ایجاد کند.

افراد دارای ارتودنسی یا بریس
- وجود براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی باعث تجمع بیشتر پلاک و باکتری می‌شود.
- در این شرایط دهانشویه می‌تواند نقش بسیار مؤثری در کاهش التهاب لثه و پیشگیری از پوسیدگی ایفا کند.
- دهانشویه‌های فلوراید دار یا ضد پلاک برای این افراد بیشتر توصیه می‌شوند.
- بهتر است مصرف دهانشویه شب‌ها قبل از خواب باشد تا فلوراید مدت بیشتری روی دندان باقی بماند.
بیماران با خشکی دهان
- خشکی دهان به دلیل مصرف داروهای خاص (مثل ضدافسردگی‌ها یا داروهای فشار خون) یا برخی بیماری‌ها ایجاد می‌شود.
- بزاق نقش طبیعی در شست‌وشوی دهان و خنثی‌سازی اسیدها دارد. وقتی بزاق کم می‌شود، خطر پوسیدگی و التهاب لثه افزایش پیدا می‌کند.
- در این شرایط بهتر است از دهانشویه‌های بدون الکل و دارای ترکیبات مرطوب‌کننده استفاده شود، چون الکل می‌تواند خشکی دهان را بدتر کند.
اشخاص باردار
- دوران بارداری تغییرات هورمونی می‌تواند باعث افزایش التهاب و خونریزی لثه شود.
- دهانشویه‌های ضد پلاک و بدون الکل می‌توانند به کاهش این مشکلات کمک کنند.
استفاده از دهانشویه حاوی فلوراید در بارداری بی‌خطر است، اما همیشه بهتر است قبل از شروع مصرف با دندانپزشک یا پزشک مشورت شود.

افراد با حساسیت یا مشکلات پزشکی خاص
- بعضی افراد ممکن است به ترکیبات خاصی مثل کلرهگزیدین یا اسانس‌های معطر حساسیت داشته باشند.
- در این صورت باید مصرف را قطع کرده و از محصولات جایگزین استفاده کنند.
کسانی که تحت درمان‌های خاص (مثل شیمی‌درمانی) هستند، بهتر است دهانشویه‌ای انتخاب کنند که فاقد الکل و ملایم باشد تا مخاط دهان تحریک نشود.
به طور کلی دهانشویه یک محصول ایمن است، اما در شرایط خاص مثل کودکان، افراد دارای ارتودنسی یا خشکی دهان یا زنان باردار باید با دقت بیشتری انتخاب شود. مشورت با دندانپزشک در این شرایط می‌تواند از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کند و باعث شود بهترین نتیجه از مصرف دهانشویه به دست بیاید.

اشتباهات رایج در استفاده از دهانشویه

بسیاری از مردم در استفاده از دهانشویه اشتباهات مختلفی را مرتکب می‌شوند. در این بخش به صورت چک‌لیست وار به تعدادی از آن ها اشاره شده است:

جایگزین کردن با مسواک: دهانشویه هرگز جایگزین مسواک و نخ دندان نیست، بلکه مکمل آن‌هاست.
استفاده در کودکان خردسال: کودکان زیر ۶ سال نباید از دهانشویه استفاده کنند چون احتمال بلعیدن بالاست.
مصرف بیش از حد: استفاده بیش از دو بار در روز ممکن است تعادل باکتری‌های مفید دهان را به هم بزند یا لکه‌های سفید روی دندان ایجاد کند.
بلعیدن دهانشویه: دهانشویه باید همیشه بعد از چرخاندن در دهان بیرون ریخته شود، نه بلعیده.
استفاده از دهانشویه الکلی برای افراد حساس: دهانشویه‌های حاوی الکل می‌توانند خشکی دهان یا تحریک لثه ایجاد کنند.

جمع‌بندی

دهانشویه محصولی ساده اما بسیار مؤثر برای تکمیل بهداشت دهان و دندان است. اگر به‌درستی و در شرایط مناسب مصرف شود، می‌تواند پوسیدگی دندان، التهاب لثه و بوی بد دهان را کاهش دهد. از نکات کلیدی نیز میتوان به استفاده از مسواک و نخ دندان قبل از مصرف، اندازه‌گیری مقدار صحیح، پرهیز از خوردن و نوشیدن تا ۳۰ دقیقه پس از مصرف و انتخاب دهانشویه مناسب اشاره کرد.

چک‌لیست نهایی استفاده صحیح: