بیماری پریودنتال یا عفونت لثه
مراقبت و پیشگیری

حفظ سلامت دندان و اهمیت دادن به بهداشت دهان و دندان امر مهمی است که میتواند مانع از بروز بیماریهای جدی مانند بیماری پریودنتال شود. بیماری پریودنتال با آسیب به بافت لثه و استخوان دور دندان میتواند باعث لق شدن و افتادن دندان شود. در این مقاله میخواهیم توضیحاتی درباره این بیماری، علل و نشانه های آن بیان کنیم تا با یادگیری آنها بتوانید از بروز این بیماری جلوگیری کنید.
فهرست مطالب
بیماری پریودنتال چیست؟
بیماری پریودنتال (Periodontal Disease) که به عنوان بیماری پریودنتیت، بیماری لثه یا عفونت لثه شناخته میشود؛ یک عفونت التهابی جدی است که به بافت لثه و ساختار استخوان اطراف دندان آسیب میرساند. شروع این بیماری با تورم، قرمزی و حتی خونریزی لثهها همراه است که به این مرحله ژنژیویت میگویند؛ مرحله بعد این بیماری، عفونت لثه است و درصورتی که عفونت گسترش پیدا کند، لثه ها از دندان جدا میشوند و استخوان محافظ دندان از بین میرود؛ در اثر این اتفاق دندان لق میشود و ممکن است از بین برود. بیماری پریودنتال بیشتر در بزرگسالان دیده میشود و در کنار پوسیدگی دندان، بزرگترین تهدید برای سلامت دهان و دندان به حساب میآید.
علت ایجاد بیماری پریودنتال لثه
این بیماری توسط باکتریهای موجود در پلاک ایجاد میشود. پلاک یک لایه چسبنده از باکتریها و ذرات غذایی روی سطح دندان است که اگر به مدت طولانی روی دندان بمانند به جرم تبدیل میشوند. جرم لایهای سفت و سخت روی دندان و زیر خط لثه است که با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن منظم از بین نمیرود و برای تمیز کردن آن باید از دندانپزشک کمک بگیرید. پلاک و جرم باعث تولید سموم باکتریایی می شوند و هر چه مدت بیشتری روی دندان شما بمانند، آسیب بیشتری وارد میکنند. پلاک میتواند باعث التهاب لثه شود و در صورتی که تمیز نشود، لثه عفونت میکند و عدم درمان آن باعث انتقال عفونت به بافت مجاور دندان و در نهایت تحلیل لثه و استخوان و لقی دندان میشود.
مراحل بیماری پریودنتال
۱) التهاب لثه یا ژنژیویت خفیف ترین مرحله این بیماری است؛ از علائم این مرحله میتوان به قرمزی، ورم کردن و خونریزی لثه ها حین مسواک زدن و نخ دندان کشیدن اشاره کرد.
۲) در این مرحله باکتریها زیر لثه های شما نفوذ میکنند و روی استخوان نگهدارنده دندان تاثیر میگذارند؛ بنابراین ممکن است لثه های شما از دندان فاصله بگیرند و شکافهایی به نام پاکت اطراف دندان ایجاد کنند؛ این شکافها با پلاک، جرم و باکتری پر میشوند و رفته رفته عمیقتر میشوند. از علائم این مرحله میتوان به بوی بد دهان اشاره کرد.
استفاده موضعی از فلوراید در محکم شدن ساختمان دندان موثر است؛ برای این منظور میتوانید از ژل فلوراید دنتیلایت استفاده کنید. با خرید دنتیلایت هم میتوانید دندان هایتان را سفید کنید، هم از ژل فلوراید داخل پک محصول استفاده کنید.
۳) در صورت عدم درمان شکافها بین دندان و لثه، باکتریهای موجود در آنها شروع به فرسایش بافت لثه و استخوان محافظ دندان میکنند که ممکن است باعث شل شدن دندان ها و درد آنها شود.
۴) این مرحله پیشرفتهترین مرحله این بیماری است. دراین مرحله فرسایش استخوانهای اطراف دندان بیشتر میشود و ممکن است باعث افتادن دندان ها شود.

علائم بیماری لثه یا پریودنتال
دراین بیماری ممکن است علائم زیر را مشاهده کنید:
۱) لثه هایی که پف میکنند و یا قرمز هستند.
۲) لثه هایی که حساس هستند و همیشه دچار خونریزی میشوند.
۳) لثههایی که از دندانهای شما جدا میشوند.
۴) بوی یا طعم بد دهان که از بین نمیرود.
۵) دندان هایی که لق میشوند و یا میافتند.
۶) هنگام جویدن احساس درد کنید.
۷) نحوه قرار گرفتن دندان های شما هنگام گاز گرفتن تغییر کند.
اگر متوجه هر یک از این علائم شدید باید در اولین فرصت و قبل از این که بیماری پیشرفت کند، به یک متخصص مراجعه کنید تا تشخیص و درمان لازم را برای شما انجام دهد.
عوامل افزایش دهنده بیماری لثه
برخی عوامل، خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش می دهند:
۱) مصرف دخانیات
۲) تغییرات هورمونی به ویژه در دوران بلوغ، یائسگی و بارداری
۳) ژنتیک
۴) برخی از بیماریها مثل دیابت، ایدز، لوپوس، اسکلرودرمی، آرتریت روماتوئید، بیماری کرون و…
۵) داروهای خشککننده دهان و تغییردهنده بافت لثه
۶) تغذیه نامناسب
۷) استرس
راه های پیشگیری از بیماری پریودنتال
راههای مختلفی برای پیشگیری از بیماری لثه وجود دارد. در اینجا به برخی از بهترین شیوهها و نکات اشاره میکنیم:
۱) مسواک زدن روزانه و استفاده از نخ دندان
دندان های خود را دوبار در روز به مدت ۲ دقیقه مسواک بزنید و حداقل یکبار از نخ دندان استفاده کنید؛ استفاده مدام این کار باعث از بین رفتن هرگونه پلاک، باکتری، جرم و مواد غذایی از بین دندان ها و روی لثه ها میشود و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را کاهش میدهد.

۲) ویزیت منظم دندانپزشکی و تمیزکردن حرفه ای دندان ها
هر ۶ تا ۱۲ ماه یکبار برای تمیز کردن حرفهای دندان های خود به دندانپزشک مراجعه کنید. حداقل سالی یکبار معاینات دندانپزشکی خود را انجام دهید تا از بروز بیماری لثه جلوگیری کنید.
بااینکه مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و همچنین مراجعه منظم به دندانپزشک کمک به حذف جرم و پلاک اضافی از روی دندانها میکند اما برخی از آن ها دوباره ایجاد میشوند و به بافت لثه آسیب میرسانند. با این حال استفاده از فلوراید، میزان آسیب پلاک و باکتری روی دندانها و لثهها را کاهش میدهد.

۳) کاهش مصرف دخانیات و ترک آن
مصرف دخانیات میتواند باعث کاهش جریان خون به لثه ها شود و خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را در آنها افزایش دهد.

۴) داشتن رژیم غذایی مناسب
رژیم غذایی سرشار از قند و کربوهیدرات میتواند باعث رشد باکتریهای مضر در دهان شود. خوردن یک رژیم غذایی مناسب که سرشار از مواد مغذی مانند کلسیم، ویتامین D و ویتامین C است میتواند به سلامت لثه ها و پیشگیری از بیماری پریودنتال کمک کند.
۵) استفاده از دهانشویه آنتی باکتریال
دهانشویه ضدباکتری به جلوگیری از ایجاد عفونت و پلاک اطراف دندان و لثه کمک میکند؛ همچنین باعث نرم شدن پلاک و ذرات غذایی روی دندان ها میشود که همین عامل شستشوی آنها را با مسواک راحتتر میکند.
درمان بیماری پریودنتال لثه
بسته به وسعت و شدت بیماری، درمان های مختلفی برای بیماری پریودنتال وجود دارد که هم از روشهای جراحی و هم از روشهای غیرجراحی استفاده میشود:
۱) روش های غیر جراحی
این روشها برای بیماری پریودنتال خفیف تا متوسط استفاده میشوند؛ بسته به تشخیص متخصص یکی از این روشها یا ترکیبی از آنها مورد استفاده قرار میگیرد:
• تغییر عادت های مربوط به بهداشت دهان و دندان: یکی از اولین مواردی که دندانپزشک شما به عنوان بخشی از روند درمان بیماری پریودنتال لثه توصیه خواهد کرد، تغییر عادتهای بهداشت دهان و دندان است. حذف روزانه پلاک و جرم دندان، مهمترین کار در حفظ سلامت لثه است و باعث موفقیت در درمان این بیماری میشود.
• جرم گیری عمقی دندان و صاف کردن سطح ریشه : جرمگیری عمقی، تمیز کردن عمیق دندان ها است که برای افراد مبتلا به بیماری خفیف لثه توصیه میشود؛ در این روش پلاکها و باکتریهای زیر خط لثه تمیز میشوند؛ یعنی نقاطی که مسواک و نخ دندان نمیتواند آن بخشها را تمیز کند. در طی این روش، یک متخصص دندان، پلاک را از روی دندانهای شما تمیز میکند و سپس سطوح ریشه شما را صاف میکند تا از چسبیدن مجدد باکتریها جلوگیری کند. این روش معمولا در حداقل دو ویزیت با استفاده از بیحسی موضعی انجام میشود.

۲) روش های جراحی
افراد مبتلا به بیماری پریودنتال متوسط تا پیشرفته ممکن است برای درمان به روشهای جراحی نیاز داشته باشند:
• جراحی فلپ لثه (جراحی حذف پاکت) :گسترش عفونت داخل دهان باعث ایجاد یک فضای خالی بین لثه و دندانها میشود؛ به این فضای خالی پاکت لثه گفته میشود که سرشار از جرم و باکتریهای مضر است. وقتی عمق پاکت به بیش از ۵ میلی متر گسترش یابد، دندانپزشک مجبور است برای کاهش عمق و حذف آن از جراحی فلپ لثه (یا جراحی حذف پاکت) استفاده کند. در این جراحی متخصص یک برش در لثه شما ایجاد میکند که باعث جدا شدن لثه از دندان میشود؛ سپس جرم و باکتری را از ریشه دندان تمیز میکند و پس از تکمیل محل برش را با بخیه میبندد.
• جراحی پیوند استخوان: ممکن است در اثر بیماری لثه، بافت استخوانی زیادی از دست داده باشید؛ در این صورت باید از پیوند استخوان دندان برای جایگزینی استخوان از دست رفته استفاده کنید. دراین روش متخصصین مواد پیوند استخوان را در مناطقی که استخوان فرسایش یافته است قرار میدهند. این ماده به عنوان داربست یا نگهدارنده عمل میکند و به بدن شما زمان میدهد تا استخوان خود را در طول زمان بازسازی کند. در پیوند استخوان از بخشهایی از استخوان بیمار، استخوان مصنوعی و یا استخوان اهدایی استفاده میشود.
• جراحی پیوند لثه: گاهی در اثر این بیماری، لثهها از بین میروند و باعث میشوند دندانهای شما بلندتر دیده شوند. دراین روش متخصص بافتی را در اطراف لثه شما بخیه میزند که این بافت یا از سقف دهان برداشته میشود و یا خریداری میشود.

برخی از بیماران فقط به روشهای غیرجراحی برای درمان بیماری لثه نیاز دارند. جراحی هنگامی صورت میگیرد که بافت لثه و استخوان اطراف دندان سالم نباشد و نتوان آنها را با روشهای غیرجراحی درمان کرد.
نتیجه گیری
بیماری پریودنتال میتواند در صورت عدم درمان به مشکلات جدی سلامتی منجر شود. با این حال، اگر این بیماری به موقع تشخیص داده شود و درمان مناسب، به همراه رعایت کامل بهداشت دهان و دندان اعمال گردد، میتوان آن را کنترل کرد.
مسواکالا
سایت ما، با دستهبندی متنوعی از مطالب مرتبط با بهداشت دهان و دندان، ارائه دهنده راهنماییها و نکات مفید برای حفظ سلامتی دهان و دندان است.
