روش صحیح مسواک زدن؛ نکات و تکنیک های پیشرفته مسواک زدن

مسواک زدن به روش صحیح، نه تنها برای زیبایی دندانها بلکه برای سلامت کلی دهان ضروری است. این کار ساده، اما حیاتی، میتواند از تجمع پلاک و پوسیدگی دندانها جلوگیری کند و مانع از رشد باکتریهای مضر در دهان میشود. در این مقاله، ما به بررسی دلایل اهمیت مسواک زدن پرداختهایم. همچنین، تکنیکهای صحیح مسواک زدن را به شما معرفی خواهیم کرد تا با استفاده از آنها، دهان و دندانی سالم و زیبا داشته باشید.
آنچه در این مقاله میخوانیم:
- چرا نحوه درست مسواک زدن مهم است؟
- روشهای صحیح مسواک زدن با مسواک دستی
- روش صحیح مسواک زدن در زمان درمان ارتودنسی
- روش صحیح مسواک زدن با مسواک برقی
- نکات و توصیه های لازم در مورد مسواک زدن
- نتیجه گیری
فهرست مطالب
چرا نحوه درست مسواک زدن مهم است؟
مسواک زدن به روش صحیح اهمیت فراوانی دارد و مزایای متعددی را برای سلامت دهان و دندان و حتی سلامت کلی بدن به همراه دارد. در زیر، فهرستی از دلایلی ارائه شده است که نشان میدهد چرا نحوه صحیح مسواک زدن مهم است:
- پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان: مسواک زدن صحیح به جلوگیری از تشکیل پلاک و جرم دندانی کمک میکند که این دو عامل اصلی بیماریهای لثه مانند ژنژیویت و پریودنتیت هستند.
بیشتر بخوانید: بیماری پریودنتال لثه و روشهای پیشگیری و درمان آن
- جلوگیری از پوسیدگی و از بین رفتن دندانها: مسواک زدن منظم و دقیق باعث از بین بردن اسیدها و باکتریهای مضر میشود که میتوانند مینای دندان را تخریب کرده و به پوسیدگی دندان منجر شوند.
- حفظ سلامت کلی بدن: همانطور که در مقاله ” ارتباط بین سلامت دهان و دندان و سلامت کلی بدن” اشاره شد، التهاب ناشی از بیماریهای لثه میتواند به بیماریهای قلبی، دیابت و بیماریهای تنفسی مرتبط باشد. مسواک زدن صحیح به کاهش این خطرات و حفظ سلامت عمومی بدن کمک میکند.
- کاهش هزینههای درمانی: با حفظ سلامت دهان و دندان از طریق مسواک زدن مناسب، نیاز به درمانهای دندانپزشکی پرهزینه در آینده کاهش مییابد.
- حفظ زیبایی لبخند و جلوگیری از تغییر رنگ دندان: مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان نه تنها زیبایی لبخند شما را حفظ میکنند، بلکه از تغییر رنگ دندانها جلوگیری میکنند که این امر به نوبه خود تأثیر مثبتی بر اعتماد به نفس و روابط اجتماعی دارد.
اگر در اثر مسواک نزدن و مصرف خوراکی های رنگدانهدار زیبایی و درخشش دندان هایتان را ازدست دادهاید و رنگ دندانهایتان زرد شده است، میتوانید به کمک بلیچینگ خانگی دنتیلایت به راحتی در منزل دندان هایتان را سفید کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره این محصول و مزایای بینظیر آن کیلک کنید.
پیشگیری از بوی بد دهان: مسواک زدن منظم و دقیق از تجمع باکتریها در دهان که موجب بوی بد دهان میشوند، جلوگیری میکند.
بیشتر بدانید: علل و روش های درمان بوی بد دهان
روشهای صحیح مسواک زدن با مسواک دستی
با توجه به اینکه روشهای مختلفی برای مسواک زدن وجود دارد، انتخاب روش صحیح مسواک زدن بر اساس سن، شرایط سلامت دهان و دندان و نوع دندان ها، اهمیت بالایی دارد. تکنیکهای مختلف مسواک زدن شامل بس، چارترز، استیلمن، فونس و اسکراب است که هر کدام ویژگیها و کاربردهای خاص خود را دارند. استفاده از تکنیکهای مناسب میتواند به حفظ سلامت دهان و دندان کمک کرده و از بروز مشکلات دندانی در آینده پیشگیری کند.
در زیر روشهای صحیح مسواک زدن را مورد بررسی قرار میدهیم:
- مسواک زدن به روش Modified Bass: بهترین شیوه مسواک زدن که برای بزرگسالان دارای سلامت دهان و دندان و کودکان بالای ۸ سال توصیه میشود، روش مودیفای بس است. این روش به ویژه برای پاکسازی پلاکها از سطح دندانها و نیز از خط لثه بسیار مؤثر است و میتواند به جلوگیری از بیماریهای لثه کمک کند. نحوه انجام این روش به شکل زیر است:
- مسواک را با کمی آب مرطوب کنید تا نرمتر شود. به اندازه یک نخود سبز یا نهایتا بادام، خمیر دندان روی مسواک بمالید.
- در این روش سر مسواک با زاویه ۴۵ درجه نسبت به محور طولی دندان قرار دهید، طوری که نوک الیاف (برس مسواک) به سمت نوک ریشه و در محل اتصال لثه و دندان بوده و تعدادی از الیاف با فشار خیلی کم به درون شیار لثه میروند.
- در همین حالت، حرکات ملایم جلو-عقب (رفت و برگشتی) و لرزشی به مسواک بدهید تا برسها به آرامی بین دندانها و لثهها نفوذ کنند. این حرکات، ۴ مرتبه تکرار کنید.
- بعد از ۴ تکرار مرحله بالا، مسواک را از سمت لثه به نوک دندان (تاج دندان) به صورت جارویی حرکت دهید.
- مجموع ۲ مرحله بالا را برای هر ناحیه، ۵ مرتبه تکرار کنید.
- دقت کنید که تمام سطح داخلی و خارجی دندان ها را تمیز کرده باشید. برای قسمت پشتی دندانهای جلو مسواک را به صورت عمودی نگه دارید.


۷. در مرحله بعد برای سطح جویدنی دندانها مسواک را ۱۰ مرتبه به صورت افقی و عقب-جلو حرکت دهید.
۸. در انتها زبان را با قسمت پشتی مسواک یا با مسواک مخصوص زبان از سمت عقب زبان به سمت نوک زبان تمیز کنید.
- مسواک زدن به روش چارترز (Charters): این روش مسواک زدن برای افراد دارای فاصله بین دندانی زیاد، تحلیل لثه، یا التهاب پیشرفته بافتهای اطراف دهان مناسب است و در از بین بردن پلاک زیر خط لثه و اطراف دندانها موثر عمل میکند. همچنین، این تکنیک برای کاهش خطر بیماریهای لثه در افراد با درمانهای ارتودنسی یا دندانهای مصنوعی توصیه میشود و به شرح زیر انجام میپذیرد:
- سر مسواک با زاویه ۴۵ درجه نسبت به محور طولی دندان قرار دهید، به نحوی که نوک الیاف به سمت تاج و کناره الیاف در محل تماس لثه با دندان باشد تا برس به خوبی پلاکها و باقیماندههای غذایی را از بین ببرد.

۲. در همین حالت، حرکات ملایم لرزشی با چرخشهای کوچک و عقب-جلو به مسواک بدهید تا باقیماندههای غذایی که در اطراف خط لثه و بین دندانها جمع شدهاند را پاک کنید.
۳. برای تمام نواحی داخلی و خارجی دندان این حرکات را ۱۰ بار تکرار کنید. برای دندانهای جلو، ممکن است نیاز باشد مسواک را عمودی نگه دارید تا به پشت دندانها بهتر دسترسی داشته باشید.
۴. مسواک زدن سطح جویدنی دندان ها به سمت عقب-جلو (۱۰ مرتبه ) و مسواک زبان را فراموش نکنید.
- مسواک زدن به روش Modified Stillman: این روش به دلیل تمرکز بر تمیز کردن لثهها و دندان ها، یکی از مؤثرترین روشها برای جلوگیری از بیماریهای لثه و حفظ سلامت کلی دهان است. این روش، با تحریک مناسب لثهها، به جریان خون در ناحیه لثه و در نتیجه سلامت دهان و دندان کمک میکند و به صورت زیر انجام میشود:
- مسواک را با زاویهای حدود ۴۵ درجه به سمت خط لثه قرار دهید. برخلاف تکنیک بس، در این روش، الیاف مسواک باید بخشی از لثهها را نیز پوشش دهند.
- حرکات مسواک مثل روش bass باید به صورت لرزشی و عقب-جلو ملایم باشد. الیاف مسواک باید به خوبی بین دندانها و لثهها نفوذ کرده و لثههای اطراف را پوشش دهد تا پلاکها و باقیماندههای غذایی را از این نواحی بزدایند و لثهها را به خوبی ماساژ بدهد.
- بعد از حرکت بالا، مسواک به سمت تاج به صورت جارویی حرکت داده میشود.
- ۲ مرحله بالا را برای هر ناحیه دندان ۱۰ مرتبه تکرار کنید. قسمت پشتی دندان های جلو را میتوانید به صورت عمودی مسواک بزنید.
- مسواک زدن سطح جویدنی دندان و زبان را فراموش نکنید.
۲ روش مسواک زدن برای کودکان یا افراد ناتوان:

- مسواک زدن به روش اسکراب افقی (Horizontal scrub): این روش به دلیل سادگی آن برای کودکان بالای ۳ سال که تازه شروع به مسواک زدن میکنند یا افراد ناتوان که توانایی انجام روشهای دیگر مسواک زدن را ندارند، مناسب است. همچنین میتوانید از ۶ ماهگی تا ۳ سالگی دندان های کودک را به کمک نوک انگشتی سیلیکونی مسواک بزنید. نحوه انجام روش اسکراب به شرح زیر است:
در این روش باید مسواک با حرکات افقی جلو و عقب (رفت و برگشتی)، ابتدا سطح خارجی و سپس سطح پشتی یا داخلی و در انتها سطوح جویدنی دندان را تمیز کند. این کار را برای هر ناحیه ۵ مرتبه تکرار کنید. مانند روشهای دیگر، بهتر است سطح پشتی دندان های جلویی را به صورت عمودی مسواک بزنید.
این روش میتواند به لثهها آسیب وارد کند؛ پس باید به آرامی انجام شود تا از ایجاد آسیب به لبه لثهها جلوگیری شود. همچینین این تکنیک در حذف پلاک های دندانی بسیار کارآمد نیست؛ زیرا باعث میشود پلاکها به فضای بین دندانی منتقل شوند.
- مسواک زدن به روش دایرهای (Fones): این روش میتواند برای کودکان مفیدتر باشد، به خصوص اگر کودک شما به سنی رسیده باشد که میتواند دستورالعملهای پیچیدهتری را دنبال کند. این روش به شیوه زیر انجام میشود:
این روش شامل حرکت دایرهای مسواک بر روی دندانها و لثهها است. کودک باید مسواک را بر روی دندانهای بسته قرار دهد و با حرکات دورانی بزرگ، دندان ها و لثههای هر دو فک را تمیز کند. برای هر ناحیه ۵ مرتبه این حرکت تکرار شود.

روش صحیح مسواک زدن در زمان درمان ارتودنسی
برای مسواک زدن صحیح حین دوران ارتودنسی ثابت، نکات زیر را رعایت کنید:
- انتخاب مسواک: از یک مسواک نرم استفاده کنید تا به دندانها و لثههای حساس آسیب نرساند.
بیشتر بخوانید: انتخاب مسواک مناسب
- زاویه مسواک: مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نگه دارید؛ طوری که یکبار نوک الیاف مسواک به سمت تاج دندانها قرار بگیرد (بالای براکت ارتودنسی) و بار دیگر نوک الیاف مسواک به سمت لثه ها و ریشه دندان قرار بگیرد (زیر براکت ارتودنسی).
- مسواک زدن دندانها و براکتها: هر دندان و براکت را به طور جداگانه برای حدود ۱۰ ثانیه با حرکت چرخشی و سپس عقب و جلو طبق تصویر زیرتمیز کنید.
- تمیز کردن بین براکتها و سیمها: با فشار ملایم موهای مسواک را در فضاهای بین براکتها و سیمها فرو ببرید و به آرامی مسواک بزنید.
- تمیز کردن لثهها: به آرامی لثهها را با مسواک مخصوصی که توسط متخصص ارتودنسی توصیه شده است (مسواک نرمتر به دلیل لثههای حساس) مسواک بزنید.
- استفاده از مسواک بین دندانی: برای تمیز کردن بین دندانها و سیمها، مسواک بین دندانی را به صورت عمودی و به آرامی بین دندانها و سیمها ببرید.
- تمیز کردن قسمت داخلی دندان ها: قسمت داخلی دندان ها را میتوانید به روش Modified Bass یا هر روش که مناسب شما بود، تمیز کنید. همچنین بهتر است قسمت پشتی دندانهای جلو را به صورت عمودی مسواک بزنید.
- مسواک زدن سطح جونده: سطح جونده دندان ها را با حرکات عقب-جلو تمیز کنید.

روش صحیح مسواک زدن با مسواک برقی
مسواک زدن دندانها با مسواک برقی کمی متفاوت است؛ چرا که سر مسواک حرکت چرخشی یا ارتعاشی دارد.
- هنگام مسواک زدن به دیواره دندان ها مسواک خود را در زاویه ۴۵ درجه نسبت به لثه (مثل روش بس) نگه دارید، از سطوح بیرونی دندان های خود شروع کنید، سر مسواک را به آرامی از دندانی به دندان دیگر هدایت کنید. قبل از اینکه به دندان بعدی بروید، سر مسواک را برای چند ثانیه روی هر دندان نگه دارید.
- بعد از تمیز کردن سطوح خارجی دندانها، نوبت به مسواک زدن پشت دندان ها و سپس سطح جونده میرسد.
- پس از اتمام مسواک زدن دندان ها، چند ثانیه سر مسواک را در امتداد خط لثه و روی لثهها هدایت کنید. این کار به حذف هر گونه پلاک باقی مانده کمک می کند. مواظب باشید هنگام مسواک زدن لثه های خود را خیلی محکم فشار ندهید تا تحریک نشوند.
- در مرحله آخر نیز زبان و سقف دهان خود را به آرامی تمیز کنید. این کار به حذف ذرات باقیمانده غذا کمک کرده و موجب می شود تا بوی بدن دهانتان از بین برود.

نکات و توصیه های لازم در مورد مسواک زدن
- تایم زمانی مسواک زدن: توصیه میشود که دو بار در روز به مدت ۲ دقیقه مسواک بزنید: یک بار صبح پس از بیدار شدن و یک بار شب قبل از خواب. این کمک میکند تا پلاک و باکتریها که طی روز بر روی دندانها جمع میشوند به خوبی پاکسازی شوند.
انتخاب مسواک مناسب: انتخاب مسواک خوب در تمیز کردن دندانها اهمیت دارد. بهتر است مسواکی که انتخاب میکنید، ترکیبی از موهای کوتاه و بلند با جنس نرم داشته باشد تا به راحتی خم بشود و بتواند تمام قسمتهای دندان و لثه را تمیز کند. استفاده از مسواک سخت و سفت باعث آسیب به مینای دندان و تحریک و خونریزی لثهها میشود. همچنین باید در نظر داشته باشید که اگر دندانهای شما وضعیت خاصی مثل سیم ارتودنسی دارند، بهتر است تا مسواک مناسب برای شرایط خاص دندانهایتان را خریداری کنید.
بیشتر بدانید: انتخاب مسواک مناسب
- انتخاب خمیر دندان مناسب: در انتخاب خمیردندان، فلوراید خیلی اهمیت دارد؛ بنابراین قبل از استفاده روی خمیر دندان را بخوانید تا بفهمید چقدر فلوراید دارد. بزرگسالان باید از خمیر دندان با حداقل ppm1250 فلوراید به اندازه نخود سبز یا بادام استفاده کنند، در حالی که کودکان میتوانند از خمیر دندانی با فلوراید بین ۵۰۰ تا ۱۴۵۰ استفاده کنند؛ برای کودکان زیر ۳ سال باید فقط به اندازه دانه برنج و برای ۳ تا ۶ سالهها به اندازه نخود سبز خمیر دندان استفاده شود.
توجه: اگر به منظور سفید شدن دندانهایتان، از خمیر دندان به مقدار زیاد استفاده میکنید، باید بگویم که خمیر دندان باعث سفیدی دندان ها نمیشود و حتی نوع سفیدکننده آن هم تاثیر چندانی ندارد و ممکن است در اثر استفاده زیاد باعث سایش مینای دندان هایتان شود. توصیه ما به شما این است که برای سفید کردن دندان هایتان از کیت بلیچینگ هوم خانگی دنتیلایت استفاده کنید که نیازی به رفتن به مطب دندانپزشکی ندارد و به دلیل فرمولاسیون مناسب، کمخطر و مؤثر در سفید کردن دندان ها است.
برای خرید و اطلاعات بیشتر درباره بلیچینگ دنتیلایت کلیک کنید.
- تعویض به موقع مسواک: هنگامی که موهای مسواک تغییر شکل میدهند، دیگر نمیتوانند دندان ها را خوب تمیز کنند. معمولا هر سه تا چهار ماه یک بار، مسواک باید عوض شود.
- استفاده از نخ دندان: از نخ دندان غافل نشوید و حداقل روزی یکبار از نخ دندان برای پا کردن پلاک های بین دندانی استفاده کنید.
در مقاله “اهمیت نخ دندان کشیدن” میتوانید با انواع نخ دندان و کاربردهای آن آشنا شوید و مناسبترین نخ دندان را برای خود انتخاب کنید؛ همچنین نحوه درست نخ دندان کشیدن را میآموزید.
- مسواک زدن لثه و ربان ها: خیلی از افراد به لثهها و زبان مسواک نمیزنند؛ اما روی زبان و لثهها باکتریهای زیادی جمع میشود؛ بنابراین باید به سقف دهان، لثه و زبان هم مسواک بزنیم.
- مسواک نزدن بلافاصله پس از غذا: مسواک زدن فوری بعد از غذا میتواند به دلیل اسیدی شدن دهان به مینای دندان آسیب بزند. بهتر است حدود ۳۰ دقیقه پس از غذا خوردن صبر کنید تا میزان اسیدیته (pH) دهان به حالت عادی برگردد و سپس مسواک بزنید.
- توجه به دندان های آسیاب و پشتی: هنگام مسواک زدن، توجه ویژهای به دندانهای پشتی و آسیاب( دندانهای جونده) داشته باشید؛ زیرا این دندانها بیشتر در معرض تجمع پلاک و باقیماندههای غذایی هستند، در حالی که بسیاری تنها بر دندانهای جلویی تمرکز میکنند تا ظاهری زیبا و سفید داشته باشند.
نتیجه گیری
از مطالعه این مقاله به این نتیجه رسیدیم که مسواک زدن صحیح برای حفظ سلامت کلی دهان و دندان امری حیاتی است. استفاده از روشهای مناسب مسواک زدن نه تنها به پیشگیری از بیماریهای لثه و جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک میکند، بلکه در حفظ زیبایی لبخند و کاهش هزینههای درمانی نیز مؤثر است. بنابراین، انتخاب مسواک و خمیردندان مناسب، همراه با رعایت تکنیکهای صحیح مسواک زدن و استفاده مداوم از نخ دندان، از اجزای کلیدی یک برنامه بهداشت دهان و دندان استاندارد است.
مسواکالا
سایت ما، با دستهبندی متنوعی از مطالب مرتبط با بهداشت دهان و دندان، ارائه دهنده راهنماییها و نکات مفید برای حفظ سلامتی دهان و دندان است.
