۱۱ روش مؤثر برای کاهش ترس کودکان از دندانپزشکی

آیا میدانید تقریباً ۲۰ درصد از کودکان کوچک و دانشآموزان به شدت از دندانپزشکی میترسند؟ به این معنا که یک نفر از هر پنج کودک، تنها با فکر رفتن به دندانپزشکی و نشستن بر صندلی دندانپزشکی، دچار اضطراب میشود. اضطراب به واکنشهای فیزیولوژیکی و عاطفی بدن در برابر شرایطی گفته میشود که از دیدگاه مغز به عنوان تهدید تلقی میگردند؛ حتی اگر واقعاً خطرناک نباشند.
در این شرایط، والدین باید هم به سلامت روان و سلامت دهان و دندان کودک خود توجه داشته باشند و هم با استفاده از روشهای خاص، ترس کودک را کم کنند. در این مقاله، مطالبی برای کاهش ترس کودکان از ابزار و محیط دندانپزشکی تدوین شده است. اگر به دنبال روشی برای آرام کردن کودک خود در زمان مراجعه به دندانپزشک و انجام معاینات منظم هستید، این مطلب را از دست ندهیدآنچه در این مقاله میخوانید:
• هالیتوزیس یا بوی بد دهان
• علت بوی بد دهان چیست؟
• بوی بد دهان چگونه تشخیص داده میشود؟
• درمان بوی بد دهان یا هالیتوزیس
• چگونه میتوان از بوی بد دهان جلوگیری کرد؟
• نتیجه گیری
بیشتر بخوانید: اهمیت بهداشت دهان و دندان برای کودکان
فهرست مطالب
علت ترس کودکان از دندانپزشکی چیست؟
بسیاری از کودکان به دلیل تجربیات بدی که از قبل داشتند، از دندانپزشکی میترسند و برخی خردسالان هم بدون دلیل مشخصی ترس دارند؛ چون خردسالان هنوز دنیا را نمیشناسند و ممکن است از چیزهای ناآشنا بترسند. گاهی اگر کودکی داستانهای ترسناکی از دوستانش در مورد دندانپزشکی شنیده باشد، ممکن است بترسد.
شناسایی دلیل ترس کودک از دندانپزشکی، اولین قدم برای مدیریت اضطراب او است. در زیر به بیشترین مواردی که باعث ترس کودکان از دندانپزشکی میشود، اشاره کردهایم:
تهدیدات نادرست والدین
استفاده از تهدیدهایی مانند آمپول زدن یا بردن به دکتر توسط والدین، برای جلوگیری از رفتارهای نادرست کودکان، ایده خوبی نیست. این کار ممکن است باعث شود کودک از دکترها بترسد و فکر کند که آنها قصد آسیب زدن به او را دارند. چنین ترسی ممکن است تا بزرگسالی ادامه یابد و باعث شود که فرد در مراجعه به دکتر یا دندانپزشک دچار مشکل شود. بنابراین، والدین باید از بیان چنین جملاتی خودداری کنند و از ترساندن کودکان با موضوعات مربوط به پزشکی پرهیز کنند.
تجربیات بد اولیه کودک
اگر کودک در اولین مراجعه به دندانپزشکی درد شدیدی تجربه کرده باشد یا با برخورد نامناسب دندانپزشک مواجه شود، این تجربه میتواند ترس دائمی از دندانپزشکی ایجاد کند.
اضطراب والدین کودک
اگر والدین در زمان مراجعه به دندانپزشکی نشانههایی از نگرانی و اضطراب داشته باشند، کودک این احساسات را درک کرده و خود نیز مضطرب میشود.
ترس از آمپول دندانپزشکی
بسیاری از بزرگسالان و خصوصاً کودکان، از آمپول دندانپزشکی میترسند. این ترس از درد سوزن، باعث میشود که بسیاری از کودکان از رفتن به دندانپزشکی خودداری کنند و در نتیجه، سلامت دهان و دندانشان آسیب ببیند. برای کم کردن این ترس، دندانپزشکان میتوانند تزریق را به آرامی انجام دهند و از ژلهای بیحسی طعمدار استفاده کنند. گاهی نیز به کودکان توصیه میشود که چشمان خود را هنگام تزریق ببندند تا اضطرابشان کاهش یابد.

ترس از درد دندانپزشکی
گاهی اگر کودکان در دفعات قبلی دندانپزشکی درد را تجربه کرده باشند، ممکن است از رفتن مجدد به دندانپزشک بترسند. در این موارد، دندانپزشک میتواند با استفاده از بیحسیهای قوی و در صورت نیاز قرصهای آرامبخش تجویز شده، به کاهش ترس کودک کمک کند.
۱) بهداشت ضعیف دهان و دندان
رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان اصلیترین دلیل بوی بد دهان است. اگر به طور منظم از مسواک و نخ دندان استفاده نکنید و تمیزکردن حرفه ای دندان هایتان را انجام ندهید، ذرات غذایی در دهان شما باقی میمانند. غذاهای باقی مانده باعث تجمع باکتریها و ایجاد پلاک بین دندان ها، اطراف لثه و روی زبان میشوند که همین عامل باعث ایجاد بوی بد و طعم نامطبوع دهان میشود. همچنین لوازم دندانی ثابت یا متحرک مانند دندان مصنوعی، سیم ارتودنسی، روکشهای دندانی، ذرات غذا را مانند آهنربا به خود جذب میکنند بنابراین تمیزکردن منظم آنها برای جلوگیری از بوی بد دهان توصیه میشود.
ترس از ابزارهای دندانپزشکی
ترس کودکان از ابزارهای دندانپزشکی اغلب به دلیل ناآشنایی آنها با این وسایل و صداهایی که از آنها شنیده میشود، به وجود میآید. این وسایل میتوانند با صداهای بلند و ناگهانی خود، حس ناامنی و ناراحتی در کودکان ایجاد کنند. علاوه بر این، دیدن ابزارهایی که به نظر میرسد پیچیده و ترسناک هستند، میتواند باعث شود کودک احساس کند که ممکن است درد یا آسیبی به او وارد شود. به همین دلیل، معرفی آرام و تدریجی این ابزارها به کودکان و توضیح کاربردها و عملکرد آنها، میتواند به کاهش ترس آنها کمک کند.

۲) شنیدن تجربیات ناخوشاید دیگران
شنیدن داستانها و تجربیات دردناک از دوستان یا اطرافیان در مورد دندانپزشکی، میتواند ترس کودکان را تقویت کند.
بیشتر بدانید: برای داشتن دندان های سالم چه غذاهایی بخوریم؟
ترس بدون دلیل
گاهی کودکان بدون دلیل مشخصی از دندانپزشکی میترسند. این ترس عمدتاً به خاطر برخورد اولیه آنها با محیط ناآشنا و ندانستن اینکه چه اتفاقی قرار است بیفتد، ایجاد میشود. ناشناختهها معمولاً برای کودکان ترسناک هستند.
موارد بالا از مهمترین دلایلی هستند که باعث ترس کودکان از دندانپزشکی میشود. اگر کودکان از رفتن به دندانپزشکی ترس و وحشت زیادی دارند، والدین باید علت این ترس را شناسایی کنند تا با استفاده از روشهای مناسب آن را رفع نمایند؛ زیرا ترسهای کنونی ممکن است در آینده تشدید شوند و به فوبیای دندانپزشکی تبدیل گردند. اگر کودکتان را هنوز به دندانپزشکی نبردهاید و میدانید که او مشکل جدی در دهان و دندان خود ندارد، بهتر است او را نزد دندانپزشک اطفال خوب و ماهر ببرید تا بتواند ارتباط خوبی با او برقرار کند و زمینه همکاری آینده را فراهم آورد.
روش هایی برای از بین بردن ترس کودکان از دندانپزشکی
اگر ترس و اضطراب کودکان از دندانپزشکی درمان نشود، میتواند منجر به اجتناب آنها از درمانهای ضروری دندانپزشکی شود که این خود مشکلات جدی برای سلامت دهان و دندان آنها به همراه دارد. والدین و دندانپزشکان باید برای غلبه بر این ترسها با یکدیگر همکاری کنند تا کودکان بتوانند به طور منظم و بدون دلهره به مطب دندانپزشکی مراجعه کنند. برخی از راهکارهای غلبه بر ترس کودکان از دندانپزشکی در زیر آمده است:
۱. برای ویزیت های منظم دندانپزشکی برنامه ریزی کنید
برای کاهش ترس و اضطراب کودکان از دندانپزشکی، مهم است که آنها به طور منظم و از سنین پایین به دندانپزشک مراجعه کنند. توصیه میشود هر سه ماه یکبار یا در هر فصل، کودک به دندانپزشکی ویژه کودکان برده شود. این رویه نه تنها به پیشگیری از بیماریهای دهان و دندان کمک میکند، بلکه فرصتی برای آشنایی کودک با محیط دندانپزشکی فراهم میآورد که به نوبه خود استرس ویزیتهای دندانپزشکی را کاهش میدهد. این عادتسازی از ابتدای رویش اولین دندان کودک باید آغاز شود و به او کمک میکند تا با محیط دندانپزشکی احساس امنیت کند و ترس کمتری نسبت به تجهیزات دندانپزشکی داشته باشد.
۲. دندانپزشک مناسب کودکان را انتخاب کنید
یافتن دندانپزشک خوب برای کودکان خیلی مهم است. دندانپزشکی که در کار با بچهها تخصص دارد، میتواند درمانهای کمدرد انجام دهد و محیطی شاد و راحت برای کودک فراهم کند. این دندانپزشکان با بازی و داستانگویی میتوانند اضطراب کودک را کاهش دهند و باعث شوند کودک از رفتن به دندانپزشکی لذت ببرد. این موارد به کودک کمک میکند تا احساس آرامش بیشتری داشته باشد و کمتر از دندانپزشکی بترسد.

۳. پیش از مراجعه کودک به کلینیک دندانپزشکی، با دندانپزشک صحبت کنید
اگر کودک شما بسیار حساس است یا بیماریهای خاصی دارد، بهتر است قبل از هر چیز خودتان با پزشک مشورت کرده و تمام اطلاعات ضروری را در اختیار او قرار دهید تا دندانپزشک بتواند به نحو احسن از عهده مدیریت درمان برآید و با لحن مناسب با کودک صحبت کند
۴. با کودکان خود گفتگوی مؤثر داشته باشید
برای کمک به کودکان در کاهش ترس از دندانپزشکی، مهم است که والدین به طور مؤثر با آنها ارتباط برقرار کنند. به جای مخفی کردن وقت مراجعه، والدین باید از قبل درباره زمان ویزیت با کودکان صحبت کنند تا آنها بتوانند خود را آماده کنند. همچنین، پاسخ دادن به سوالات کودکان با صبر و مهربانی و توضیح دادن فرآیندهای دندانپزشکی به زبان ساده، میتواند نگرانیهای آنها را کاهش دهد. برای کمک به کودکان در غلبه بر ترس از دندانپزشکی، تجربیات شخصی و حمایتی که در کودکی دریافت کردهاید را با آنها به اشتراک بگذارید. این روایتها به آنها نشان میدهد که ترسهایشان طبیعی است و با حمایت شما، در نهایت همه چیز خوب پیش خواهد رفت.
۵. آرامش خودتان را حفظ کنید و الگوی کودک خود باشید
والدینی که به طور منظم به دندانپزشک میروند و بهداشت دهان و دندان خود را جدی میگیرند، میتوانند به کودکان خود کمک کنند تا ترس کمتری از دندانپزشکی داشته باشند. توصیه میشود حتی گاهی برای درمان دندانهای خود، کودکانتان را همراه خود ببرید. آوردن کودکان میتواند آنها را با محیط دندانپزشکی آشنا کند و ترسهایشان را کاهش دهد. همچنین، والدین باید در مواجهه با موقعیتهای جدید آرامش و اضطراب خود را حفظ کنند و مثبت نگر باشند؛ واکنشهای آرام و شاد والدین به کودکان کمک میکند تا با تقلید از آنها، خودشان نیز احساس آرامش بیشتری داشته باشند.
۶. با کودک خود نقش بیمار و دندانپزشک را بازی کنید
برای آمادهسازی کودکان در اولین مراجعه به دندانپزشک، بازی نقش دندانپزشک و بیمار میتواند بسیار مؤثر باشد. در این بازی، شما نقش دندانپزشک را بازی میکنید و کودک شما بیمار است. با لحن خوب و با استفاده از ابزارهای ساده مانند قاشق چایخوری به جای آینه دهان و چوب بستنی به عنوان ابزار معاینه، به کودک نحوه معاینه دندانها را نشان دهید. سپس، از کودک بخواهید که روی شما تمرین کند و در این فرایند، به او آموزش دهید چگونه مسواک بزند. این روش به کودک کمک میکند تا با محیط دندانپزشکی آشنا شود و اضطراب او نسبت به تجربههای جدید کاهش یابد.

۷. در هنگام انجام روند درمانی کودک، حضور والدین مهم است
وقتی که کودک برای درمان به دندانپزشکی میرود، خوب است که یکی از والدین همیشه کنارش باشد تا احساس امنیت کند و کمتر از درمان بترسد یا اضطراب داشته باشد. حضور یک والد میتواند به کودک کمک کند تا با دندانپزشک بهتر همکاری کند. بهتر است همیشه همان والد در جلسات درمانی حضور داشته باشد؛ چون تغییر فرد ممکن است باعث نگرانی کودک شود و همکاری او را با دندانپزشک دشوار کند.

۸. بهداشت دهان و دندان را به کودک خود آموزش دهید
آموزش به کودکان در مورد اهمیت بهداشت دهان و دندان از سنین پایین بسیار مهم است تا آنها بدانند که مراجعه به دندانپزشک بخشی ضروری از حفظ سلامتی است. رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان، مانند مسواک زدن منظم و استفاده از نخ دندان، میتواند از بروز پوسیدگیهای دندانی و درمانهای دردناک جلوگیری کند و به کاهش ترس کودکان از دندانپزشکی کمک کند.
بیشتر بخوانید: اهمیت نخ دندان کشیدن

شما میتوانید روش های صحیح مسواک زدن را در این مقاله مطالعه کنید؛ همچنین برای آشنایی با مراحل پوسیدگی دندان و راهای پیشگیری و درمان آن، این مطالب را از دست ندهید.
۹. از یک متخصص سلامت روان کمک بگیرید
برخی کودکان ممکن است با گذر زمان ترس از دندانپزشکی را رفع نمایند، اما در مواردی که ترس به اختلال اضطرابی تبدیل شود، مراجعه به متخصص سلامت روان توصیه میشود. این متخصصان با داشتن دانش و تخصص لازم، میتوانند راهکارهای درمانی مناسبی را برای کمک به کودکان در هر سنی ارائه دهند تا بتوانند بر ترسهای مربوط به دندانپزشکی غلبه کنند.
۱۰. از روش بیهوشی کمک بگیرید
بیهوشی یا سدیشن یا دندانپزشکی در خواب فرایندی است که طی آن بیماران، به ویژه کودکانی که دچار اضطراب شدید هستند، قبل از شروع درمانهای دندانپزشکی، آرام و بیهوش میشوند. این روش به کودکان اجازه میدهد تا بدون ترس، مراقبتهای لازم دندانی خود را دریافت کنند و تجربهای آرامتر از دندانپزشکی داشته باشند. البته قبل از انجام این روش، باید اجازه والدین گرفته شود.
۱۱. بهتر است معاینه و درمان اولیه کودک در آغوش والدین صورت گیرد
برای افزایش احساس امنیت و آرامش کودکان خردسال در دندانپزشکی، توصیه میشود که در چند جلسه اول، کودک در آغوش پدر یا مادر معاینه شود. این کار به خصوص برای نوزادان و کودکان کم سن مفید است تا با محیط دندانپزشکی آشنا شوند. با بزرگتر شدن کودک و عادت به محیط دندانپزشکی، میتوان او را تدریجاً بدون حضور والدین در معاینات شرکت داد تا با دندانپزشک ارتباط دوستانه برقرار کند.
نتیجه گیری
در این مقاله، ما به بررسی استراتژیهای کاربردی پرداختیم که والدین و دندانپزشکان میتوانند برای کاهش ترس کودکان از دندانپزشکی به کار ببرند. روشهایی نظیر ویزیتهای منظم دندانپزشکی، انتخاب دندانپزشکی که تخصص در کار با کودکان دارد و آموزش مستمر بهداشت دهان و دندان، همگی میتوانند در ایجاد تجربههای مثبت و کاهش دلهره کودکان مؤثر باشند. استفاده از این رویکردها میتواند به کودکان کمک کند تا با اعتماد به نفس و بدون ترس به دندانپزشکی بروند.
حالا، ما مشتاق شنیدن تجربیات شما هستیم: آیا شما تکنیکهای خلاقانه یا خاصی را برای مواجهه فرزندتان با ترس از دندانپزشکی امتحان کردهاید که به آنها کمک کرده است؟ برایمان بنویسید که کدام یک از این روشها بیشترین تأثیر را داشته و چه روش های دیگری را پیشنهاد میکنید.
مسواکالا
سایت ما، با دستهبندی متنوعی از مطالب مرتبط با بهداشت دهان و دندان، ارائه دهنده راهنماییها و نکات مفید برای حفظ سلامتی دهان و دندان است.
