در این مقاله قرار است همه چیز را درباره دهانشویه بررسی کنیم، از اینکه دقیقاً...
بزاق که اغلب توجهی به آن نمیشود، نقش بسیار مهمی در سلامت دهان و دندان ما دارد. این مایع شفاف و حیاتی نه تنها توانایی ما برای چشیدن و لذت بردن از غذا را افزایش میدهد، بلکه در محافظت از بافتهای نرم و سخت دهان و جلوگیری از پوسیدگی دندان و عفونتهای دهانی نقش کلیدی ایفا میکند. علاوه بر این، بزاق به هضم غذا کمک میکند و برای حفظ بهداشت دهان ضروری است. آگاهی از اهمیت بزاق میتواند به شما کمک کند که چطور با خشکی دهان مقابله کنید.
آنچه در این مقاله میخوانید:
- بزاق چیست؟
- چرا بزاق مهم است; ۷ مورد از نقش بزاق
- درک خشکی دهان
- خشکی دهان چیست؟
- علل خشکی دهان
- اثرات خشکی دهان
- درمان خشکی دهان
- بررسی تولید بیش از حد بزاق
- چه چیزی باعث تولید بیش از حد بزاق می شود؟
- مدیریت بزاق بیش از حد
- نتیجه گیری
فهرست مطالب
بزاق چیست؟
حدود %۹۸ تا ۹۹% بزاق، از آب تشکیل شده است و ۱% باقی مانده آن شامل مواد ضروری مانند آنزیمها، پروتئینها، مواد معدنی (کلسیم، فسفر، منیزیم) و ترکیبات ضد باکتریایی میباشد. بزاق وظایف حیاتی متعددی مانند مرطوب کردن دهان، کمک به هضم و محافظت در برابر بیماریهای دهانی را بر عهده دارد. بزاق توسط غدد بزاقی بزرگ و کوچکی که در قسمتهای مختلف دهان وجود دارند، تولید میشود. غدد بزاقی اصلی که مسئول تولید بیشتر بزاق (حدود ۹۰% بزاق ) هستند، درنزدیکی گونه، زیر زبان و نزدیک استخوان فک قرار دارند. غدد بزاقی کوچک که در اطراف حفره دهان قرار گرفتهاند، بزاق باقی مانده (حدود ۲۰% بزاق) را تولید میکنند و آن را از طریق مجاری بزاق در دهان شما آزاد میکنند. ترشح بزاق هنگام خوردن یا حتی فکر کردن و بوییدن غذا افزایش مییابد. به طور متوسط، یک فرد روزانه بین ۵/۰ تا ۵/۱ لیتر بزاق تولید میکند.
چرا بزاق مهم است؛ ۷ مورد از نقش بزاق
با کمال تعجب، بزاق نقشهای مهمی در زندگی روزمره ما دارد؛ نقشهایی که حتی ممکن است متوجه آنها نشویم:
۱. بزاق برای هضم غذا ضروری است
بزاق با مرطوب کردن غذا و آسانتر کردن عمل جویدن و بلعیدن، فرآیند هضم را آغاز میکند. بزاق حاوی آنزیمی به نام آمیلاز (Amylase) است که در دهان شروع به تجزیه نشاستهها به قندهای سادهتر میکند. این فعالیت آنزیمی، نه تنها به هضم غذا کمک میکند، بلکه با نرم کردن آن، بلعیدن را نیز آسانتر میسازد و باعث میشود که غذا به راحتی از گلو پایین برود.
۲. بزاق دارای خواص ضد میکروبی است
بزاق دارای خواص ضد میکروبی قابل توجهی است که نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان دارد. بزاق حاوی پروتئینها و آنزیمهای ویژهای است که به تجزیه و از بین بردن باکتریها و قارچهای مضر کمک میکنند. این امر از بروز عفونتهای دهانی جلوگیری کرده و به حفظ سلامت دهان کمک میکند. در واقع بزاق مانند یک دهانشویه طبیعی عمل میکند که با میکروبهای مضر مقابله میکند و دیواره سلولی آنها را میشکند و به حفاظت از دندانها و لثههای شما در برابر بیماریها کمک میکند.
با خرید کیت سفید کننده دنتیلایت ،علاوه بر سفید شدن دندان هایتان به روش سریع در خانه، از ژل فلوراید موجود در کیت بلیچینگ هم بهره مند میشوید که خاصیت ضد پوسیدگی دارد و باعث مقاومت دندان ها در برابر پوسیدگی میشود.
۳. بزاق در فرایند چشایی و تشخیص طعم و مزهها، ضروری است
بزاق در تشخیص طعمها نقش کلیدی دارد. این ماده ذرات غذا را در دهان حل میکند و به جوانههای چشایی اجازه میدهد تا طعمها را تشخیص دهند و سیگنالهایی به مغز بفرستند. بدون بزاق، حس چشایی ما کارایی خود را از دست میدهد؛ زیرا مولکولهای چشایی باید به شکل مایع باشند تا به گیرندههای چشایی متصل شوند. بزاق همچنین با شستشوی مداوم جوانههای چشایی، به پاکسازی طعمهای قدیمی و آمادهسازی آنها برای طعمهای جدید کمک میکند.
۴. بزاق از مینای دندان محافظت میکند
بزاق با خنثیسازی اسیدهای مضر که میتوانند مینای دندان را فرسایش دهند، نقش حیاتی در محافظت از مینا دارد. این مایع حاوی مواد معدنی ضروری مانند کلسیم و فسفاتها است که به بازسازی یا ترمیم آسیبهای جزئی مینای دندان ناشی از این اسیدها کمک میکنند. علاوه بر این، وجود فلوراید در بزاق، فرآیند بازسازی مینا را تقویت میکند، زیرا فلوراید کمک میکند مواد معدنی به مینای دندان بازگردند و مقاومت آن را در برابر پوسیدگی تقویت میکند.
بیشتر بدانید: نقش فلوراید در سفید کردن دندان ها
۵. بزاق در تقویت گفتار مؤثر است
بزاق برای گفتار ضروری است، زیرا بافتهای دهان را روان میکند و باعث حرکت نرم و تلفظ واضح کلمات میشود. بدون بزاق کافی، این حرکات ممکن است دشوار شود و گفتار زیاد واضح نباشد.
۶. بزاق در کاهش بوی بد دهان ضروری است
بزاق نقش مهمی در جلوگیری از بوی بد دهان بر عهده دارد. این مایع با شستشوی مداوم ذرات غذا و باکتریهای تولیدکننده بو، رطوبت دهان را حفظ کرده و به این ترتیب به کنترل رشد باکتریها کمک میکند.
بیشتر بدانید: راه های پیشگیری و درمان بوی بد دهان یا هالیتوزیس
۷. بزاق برای تشخیص بیماریها کاربرد دارد
بررسی بزاق دهان میتواند در شناسایی بسیاری از بیماریهای ویروسی و عفونی، مانند HIV مفید باشد. این روش نه تنها خطر انتشار بیماریهای ویروسی را کاهش میدهد، بلکه راهحلی سادهتر و اقتصادیتر برای تشخیص را برای پزشکان و محققان فراهم میکند.
درک خشکی دهان
خشکی دهان چیست؟
دهان خشک، که به آن زروستومیا (xerostomia) نیز گفته میشود، زمانی رخ میدهد که غدد بزاقی، بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان تولید نمیکنند. خشکی دهان میتواند منجر به تورم و ناراحتی لثهها، زبان و سایر بافتهای دهان شود و شرایط مناسبی را برای رشد میکروبها و باکتریها ایجاد کند.
علل خشکی دهان
عوامل متعددی میتوانند باعث خشکی دهان شوند:
- برخی بیماری ها مانند سندرم شوگرن، دیابت، اچآیوی (HIV)، ایدز و بیماری پارکینسون
- درمانهای سرطان مانند شیمیدرمانی و پرتودرمانی
- داروهای مربوط به آلرژیها، فشار خون بالا، آسم، اضطراب و افسردگی
- سبک زندگی مانند کم آبی بدن، سیگار کشیدن، تغذیه نامناسب و تنفس مداوم از طریق دهان
اثرات خشکی دهان
کاهش تولید بزاق میتواند منجر به عوارض متعددی شود:
- مشکلات دهانی و دندانی: زمانی که بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان و پاکسازی ذرات غذا و باکتری ها وجود نداشته باشد، این مواد میتوانند روی دندان ها، لثه ها و زبان جمع شوند و منجر به بوی نامطبوع دهان، پوسیدگی دندان و بیماریهای لثه شوند. بزاق به طور معمول به خنثی کردن اسیدها و محدود کردن رشد باکتریها کمک میکند؛ بنابراین مدیریت خشکی دهان برای حفظ سلامت دهان و جلوگیری از این مشکلات مهم است.
بیشتر بدانید: بیماری پریودنتال لثه (علل، روش های پیشگیری و درمان)
- عفونتهای قارچی و باکتریایی: بزاق حاوی عوامل ضد قارچی و ضد باکتریایی است که به کنترل رشد قارچها و باکتریها کمک میکند. دهان خشک محیط مطلوبی برای رشد میکروبها فراهم میکند و منجر به عفونتهای دهانی میشود.
- مشکلات گوارشی: اگر غذا به خوبی مرطوب نشود و آنزیم آمیلاز موجود در بزاق نتواند به طور مؤثر روی نشاستههای غذایی عمل کند، تجزیه غذاها و میان وعدهها به درستی صورت نمیگیرد و این مسئله میتواند به مشکلات گوارشی منجر شود.
- کاهش حس چشایی: بزاق حس چشایی ما را تقویت میکند. بدون بزاق کافی، ممکن است متوجه کاهش توانایی طعم غذا ها و نوشیدنی ها شوید.
- احساس ناخوشایند در دهان: خشکی دهان می تواند باعث خشک شدن مخاط و سایر بافتهای دهان و ایجاد احساس ناراحتی در دهان شود؛ همچنین بر توانایی صحبت کردن، غذا خوردن و بلع آسان شما تأثیر بگذارد.
درمان خشکی دهان
- خوردن آب کافی: در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید. هیدراته ماندن در درمان خشکی دهان ضروری است، زیرا آب برای تولید بزاق ضروری است.
- اصلاح رژیم غذایی: از غذاهای شور، تند، اسیدی و نوشیدنی های کافئین دار یا الکلی خودداری کنید که باعث خشکی بیشتر دهان میشوند. خوردن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از میوهها، سبزیجات و غلات کامل باعث سلامت کلی و در نتیجه تولید بزاق بیشتر میشود. همچنین، غذاهای سرشار از آب نیز میتوانند به حفظ رطوبت کافی در دهان کمک کنند.
- جویدن آدامس و مکیدن آبنبات بدون قند: جویدن ادامس بدون قند و مکیدن آب نبات های بدون قند، راههای موثری برای تحریک جریان بزاق هستند. این اقدامات غدد بزاقی را تشویق میکند تا بزاق بیشتری تولید کنند.
- بررسی دارو: عوارض جانبی داروهای خود را بررسی کنید و با پزشک خود در مورد جایگزینهای احتمالی داروهایی که باعث خشکی دهان می شوند، صحبت کنید.
- بهداشت دهان و دندان: رعایت بهداشت دهان و دندان میتواند در کاهش عوارض ناشی از خشکی دهان مؤثر باشد. مسواک زدن منظم با خمیردندان حاوی فلوراید به حفظ سلامت دندانها و لثهها کمک میکند و از تجمع پلاک و باکتریها که میتوانند در دهان خشک رشد کنند، جلوگیری میکند. نخ دندان کشیدن نیز به حذف ذرات غذا و پلاک از بین دندان ها که مسواک نمیتواند به آنها دسترسی پیدا کند، کمک میکند. همچنن به توصیه دندانپزشک خود میتوانید از دهانشویه حاوی فلوراید برای تقویت مینای دندان و جلوگیری از تجمع باکتریها، استفاده کنید.
این مطالب را ازدست ندهید: روش های صحیح مسواک زدن+ روش صحیح نخ دندان کشیدن
- ویزیت منظم دندانپزشکی: مراجعه منظم به دندانپزشک برای معاینه و تمیز کردن دهان بسیار مهم است. دندانپزشک شما میتواند علائم اولیه مشکلات ناشی از خشکی دهان را تشخیص دهد و به جلوگیری از عوارض بیشتر کمک کند.
برای جرمگیری و تمیز کردن حرفهای دهان خود، بهتر است هر ۶ ماه تا ۲ سال یکبار بسته به شرایط، به دندانپزشک مراجعه کنید. برای اطلاعات بیشتر درباره جرم گیری و انواع آن، این مطلب را از دست ندهید.
- استفاده از بزاق مصنوعی: اگر خشکی دهان با وجود اقدامات درمانی ذکر شده، ادامه یابد، توصیه میشود با دندانپزشک خود در مورد مصرف بزاق مصنوعی مشورت کنید. بزاق مصنوعی که به صورت شستشو یا اسپری موجود است به مرطوب نگه داشتن دهان کمک می کند، اگرچه حاوی پروتئینها و آنزیمهای طبیعی موجود در بزاق واقعی نیست.
بررسی تولید بیش از حد بزاق
تولید بیش از حد بزاق، که به نامهای هایپرسالیویشن (hyper salivation) یا سیالوره (sialorrhea) شناخته میشود، گاهی اوقات رخ میدهد و معمولاً نگرانکننده نیست؛ مگر اینکه مداوم باشد.
چه چیزی باعث تولید بیش از حد بزاق می شود؟
- غدد بزاقی بیش فعال: گاهی ممکن است یک یا چند غدد بزاقی، بیش از حد نیاز، بزاق تولید کنند.
- مشکل در بلع: به دلیل مشکل در بلع، ممکن است احساس کنید بزاق زیادی در دهانتان است، در صورتی که مشکل اصلی عدم توانایی در بلعیدن مؤثر بزاق است. بزاق زیاد، بیشتر در افرادی دیده میشود که کنترل ضعیف عضلات صورت و دهان دارند.
- بیماری ها: بیماریهایی مانند فلج مغزی، بیماری ریفلاکس معده به مری و هاری میتوانند باعث افزایش تولید بزاق شوند.
- داروها: برخی از داروهای تشنج مانند کلونوپین، میتوانند باعث افزایش تولید بزاق شوند.
مدیریت بزاق بیش از حد
درمان بزاق بیش از حد معمولاً به علت اصلی بستگی دارد، اما درمانهای رایج عبارتند از:
درمان دارویی: داروهایی مانند گلیکوپیرولات و اسکوپولامین می توانند به کاهش تولید بزاق کمک کنند. این داروها ممکن است عوارض جانبی مانند مشکل در ادرار کردن، ضربان قلب سریع، سرگیجه، تاری دید و خواب آلودگی ایجاد کنند.
تزریق بوتاکس: اگر آبریزش شدید دهانی دارید، تزریق بوتاکس به غدد بزاقی، میتواند به طور موقت تولید بزاق را کاهش دهد. این درمان ایمن باید هر چند ماه یکبار تکرار شود.
جراحی: در موارد شدید، ممکن است از جراحی برای برداشتن غده بزاقی یا تغییر مسیر مجرای بزاقی استفاده شود.
نتیجه گیری
در این مقاله نقش حیاتی بزاق در سلامت دهان و دندان مورد بررسی قرار گرفته شد. بزاق نه تنها به هضم غذا کمک میکند بلکه در پیشگیری از بیماریهای دهانی و تقویت چشایی نیز مؤثر است. برای حفظ تولید مناسب بزاق، نوشیدن آب کافی و استفاده از آدامسهای بدون قند توصیه میشود. همچنین، مراجعات منظم به دندانپزشک برای جلوگیری از مشکلات دهان و دندان ضروری است.
مسواکالا
سایت ما، با دستهبندی متنوعی از مطالب مرتبط با بهداشت دهان و دندان، ارائه دهنده راهنماییها و نکات مفید برای حفظ سلامتی دهان و دندان است.
برچسبها:
مقالات مرتبط
در این مقاله قرار است همه چیز را درباره دهانشویه بررسی کنیم، از اینکه دقیقاً چیست و چه انواعی دارد، تا اینکه چه کسانی بیشتر به آن نیاز دارند، چطور باید بهدرستی استفاده شود، و چه اشتباهاتی را نباید مرتکب شوید.
علائم دندان قروچه چیست و چه آسیبهایی به دندانها میرساند؟
در دنیای دندانپزشکی، پر کردن دندان نه تنها برای بازیابی عملکرد و زیبایی دندانهای آسیبدیده ضروری است ....
آیا تاکنون فکر کردهاید که چگونه یک لبخند زیبا میتواند اعتماد به نفس شما را افزایش دهد؟
یکی از پرطرفدارترین روشها در دندانپزشکی زیبایی، کامپوزیت دندان است ....
آیا از نمایان شدن زیاد لثههایتان هنگام خندیدن ناراحت هستید؟
پولیش دندان، یک روش دندانپزشکی است که میتواند به شما کمک کند تا این مشکلات را برطرف سازید ....
آیا تا به حال از خود پرسیدهاید، آیا به ارتودنسی دندان نیاز دارم؟ شاید در آینه به دندانهای خود نگاه کردهاید و ...
علائم دندان قروچه چیست و چه آسیبهایی به دندانها میرساند؟
در دنیای دندانپزشکی، پر کردن دندان نه تنها برای بازیابی عملکرد و زیبایی دندانهای آسیبدیده...
در این مقاله قرار است همه چیز را درباره دهانشویه بررسی کنیم، از اینکه دقیقاً...
علائم دندان قروچه چیست و چه آسیبهایی به دندانها میرساند؟
در دنیای دندانپزشکی، پر کردن دندان نه تنها برای بازیابی عملکرد و زیبایی دندانهای آسیبدیده...
