شرکت مسواکالا

تماس باما درباره ما همکاری با مسواکالا مجله مسواکالا پیگیری سفارش

دندان قروچه چیست؟ علل و روش های درمان آن

مراقبت و پیشگیری

۰دیدگاه

خواندن این مطلب ۷ دقیقه زمان می‌برد

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی از خواب بیدار می‌شوید، احساس درد فک داشته ‌باشید. احتمالا در نزدیکان خود افرادی را دیده‌اید که دندان‌های خود را بر روی هم می‌سایند و فشار می‌دهند؛ در بیشتر موارد این افراد به مشکل دندان قروچه مبتلا هستند؛ اما چرا به این مشکل دچار می‌شویم؟ برای درمان آن باید چه کنیم؟ علائم دندان قروچه چیست و چه آسیب‌هایی به دندان‌ها می‌رساند؟ اگر این سوالات ذهن شما را هم درگیر کرده‌است، با ما همراه باشید تا در این مقاله به این سوالات پاسخ دهیم.

آنچه در این مقاله می‌خوانید:

دندان قروچه چیست؟
علائم دندان قروچه
علت دندان قروچه
تشخیص و ارزیابی دندان قروچه
روش های درمان و کنترل دندان قروچه
نکات مهم درباره دندان قروچه
نتیجه گیری

دندان قروچه چیست؟

دندان قروچه یا بروکسیسم، یکی از شایع‌ترین اختلالات خواب است و یک فعالیت غیرارادی عصبی-عضلانی است. بروکسیسم وضعیتی است که دندان ‌های خود را به هم می‌سایید یا روی هم فشار می‌دهید بدون اینکه در حال جویدن چیزی باشید. دندان‌قروچه معمولاً به صورت ناخودآگاه در ساعات خواب یا در زمان بیداری اتفاق می‌افتد. نوع خفیف دندان‌قروچه ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد؛ اما اگر زیاد این کار را انجام دهید، می‌تواند فشار بیشتری به دندان‌ها و فک‌های شما وارد کند و منجر به آسیب‌های دندانی، سردرد، درد فک و سایر مشکلات دهان و دندان شود. هرکس ممکن است به دندان قروچه مبتلا شود اما در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی بیشتر شایع است؛ بنابراین اگر شما می‌خواهید با این مشکل آشنایی بیشتری داشته باشید تا اگر دچار آن شدید بتوانید آن را درمان کنید؛ باید در ابتدا علائم آن را بشناسید.

بیشتر بدانید: انواع درد دندان روش ها و درمان آن

علائم دندان قروچه

علائم و نشانه‌های دندان قروچه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

صدای زیاد فشردن دندان؛ در حدی که فرد کناری شما از خواب بیدار شود.
دندان‌ هایی که شکسته یا لب‌پر شده‌اند.
دندان ‌هایی که لق شده‌اند.
سطح روی دندان ‌ها صاف و مسطح شده است.
مینای دندان از بین رفته است و لایه داخلی‌تر دندان دیده ‌می‌شود.
حساسیت و درد دندان ‌ها بیشتر شده است.
دردی که شبیه گوش‌درد است؛ اما در واقع مشکلی برای گوش پیش نیامده است.
در عضلات فک، گردن و صورت احساس درد می‌کنید.
قفل شدن فک؛ به طوری که کامل باز و بسته نشود.
سردرد مبهم که از شقیقه‌ها شروع می‌شود.
خواب خوب و راحتی ندارید.

علت دندان قروچه

پزشکان به طور کامل نمی‌دانند که چه چیزی باعث دندان قروچه می‌شود؛ اما ممکن است به دلیل ترکیبی از عوامل فیزیکی، روانی و ژنتیکی باشد.

دندان قروچه در بیداری ممکن است به دلیل احساساتی مانند اضطراب، استرس، عصبانیت، ناهماهنگی دندان‌ها یا فک و ناامیدی یا تنش باشد و یا ممکن است یک سبک مقابله‌ای یا یک عادت هنگام تمرکز عمیق باشد. اگر فقط در ساعات بیداری دندان قروچه می‌کنید؛ ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید چون کنترل آن در ساعات بیداری راحت‌تر است.
دندان قروچه در خواب یک اختلال حرکتی مرتبط با خواب در نظر گرفته می‌شود که مربوط به یک مشکل در سیستم عصبی-مرکزی شما است. جویدن و فشردن دندان در خواب در دوران کودکی شایع است و کمترین میزان شیوع آن در افراد بالای ۶۵ سال است. فشردن دندان ها در خواب می‌تواند آسیب بیشتری نسبت به دندان قروچه در ساعات بیداری داشته باشد؛ زیرا متوجه افتادن، این اتفاق نمی‌شوید.

بیشتر بدانید: انواع درد دندان

عوامل خطر:

این عوامل خطر ابتلا به دندان قروچه را افزایش می‌دهند:

استرس و اضطراب: افزایش اختلالات اضطرابی یا استرس ممکن است باعث ایجاد دندان قروچه در افراد شود.

عادات سبک زندگی: کشیدن سیگار، مصرف زیاد الکل و کافئین خطر انجام دندان قروچه را افزایش می‌دهند.

سن: دندان قروچه در دوران کودکی شایع است و معمولا علت اصلی آن، عادات دهانی (مکیدن انگشت شست، استفاده از پستانک) دندان درآوردن، قرارگیری نامناسب دندان‌ ها و اختلال بیش فعالی است. در بیشتر موارد مشکل دندان قروچه در کودکان با افزایش سن از بین می‌رود؛ اما در صورتی که ادامه پیدا کند، باید به دندانپزشک مراجعه کنید.

نوع شخصیت: داشتن تیپ شخصیتی پرخاشگر، رقابتی یا بیش فعال می‌تواند خطر ابتلا به دندان قروچه را افزایش دهد.

مصرف برخی از داروهای خاص: دندان قروچه می‌تواند اثر جانبی داروهای خاص؛ مثل داروهای ضدافسردگی SSRIs ، آنتی‌سایکوتیک و آمفتامین باشد.

سابقه خانوادگی: اگر اعضای خانواده شما سابقه دندان قروچه دارند، ممکن است شما نیز به آن مبتلا شوید.

مشکلات دندانی: مشکلاتی مثل نامرتبی دندان‌ ها یا ناهماهنگی فکی (malocclusion) می‌تواند خطر دندان قروچه را افزایش دهد.

سایر اختلالات: دندان قروچه می‌تواند با برخی از اختلالات سلامت روان و پزشکی مانند بیماری پارکینسون، دمانس، اختلال رفلاکس معده به مری، صرع، وحشت شبانه و اختلالات مرتبط با خواب مانند آپنه خواب و اختلال کمبود توجه (ADHD) مرتبط باشد.

تشخیص و ارزیابی دندان قروچه

افرادی که دندان قروچه دارند معمولا خودشان متوجه این مشکل می‌شوند و زمانی‌که این مشکل را در خود می‌بینند، به دکتر مراجعه می‌کنند تا برای درمان آن راه‌حل ارائه دهد. گاهی نیز دندانپزشک هنگام معاینه‌ی دندان‌ها به دندان قروچه شک می‌کند. دندانپزشک در طول معاینات منظم، علائم دندان قروچه را بررسی می‌کند و اگر علائمی را مشاهده کند، در طی چندین ویزیت به دنبال تغییراتی در دندان ها و دهان شما می‌گردد تا ببیند آیا این علائم روند پیشرفتی دارد یا خیر. اگر دندانپزشک متوجه دندان قروچه در شما شود سعی می‌کند با پرسیدن سوالاتی در مورد سلامت کلی دندان، داروها، عادات روزانه و عادات خواب، علت دندان قروچه را پیدا کند. دندان‌پزشک شما ممکن است برای ارزیابی میزان شدت دندان قروچه، موارد زیر را بررسی کند:

حساسیت عضله‌های فک
ناهنجاری‌های واضح دندان مانند شکستگی یا از دست دادن دندان
آسیب‌های دیگر به دندان ها، استخوان زیرین و داخل گونه‌ها (معمولاً با کمک اشعه ایکس)

در معایناتی که برای ارزیابی صورت می گیرد، اختلالات دیگری که ممکن است همین علائم مشابه را ایجاد کنند، مانند اختلال مفصل گیجگاهی فک (TMJ) نیز تشخیص داده می‌شوند.

ارجاع به متخصص خواب یا روان درمانگر: اگر دندانپزشک به این نتیجه برسد که قروچه شما به مشکلات جدی خواب مربوط می‌شود، به شما متخصص خواب را توصیه می‌کند. یک متخصص طب خواب می‌تواند آزمایش‌های بیشتری مانند مطالعه خواب را انجام دهد تا بتواند وقفه تنفسی (آپنه خواب) یا سایر اختلالات خواب را تشخیص دهد. همچنین اگر دندانپزشک به این نتیجه برسد که دندان قروچه شما به اضطراب یا سایر مسائل روانی مربوط می‌شود، ممکن است شما را به یک روان درمانگر یا مشاوره ارجاع دهد.

روش های درمان و کنترل دندان قروچه

اگر دندان قروچه خفیف دارید، احتمالاً نیازی به درمان حرفه‌ای ندارید؛ اما در موارد شدیدتر، راه‌هایی برای کنترل، تسکین و کاهش عوارض دندان قروچه وجود دارد:

استفاده ازآتل و محافظ دهان (نایت گارد): اگر هنگام خواب دچار دندان قروچه می شوید، ممکن است استفاده از محافظ دهان یا آتل دهان در شب بسیار مفید باشد. آتل و محافظ دهان، فشار را بر روی فک شما یکنواخت می‌کنند و به گونه‌ای ساخته شده‌‌اند که دندان ها را از هم جدا نگه دارند تا از آسیب ناشی از فشردن، ساییدن دندان و تحلیل رفتن مینای آن جلوگیری کنند؛ همچنین می‌توانند صداهای ناشی از فشرده شدن و ساییدن دندان ها را کاهش دهند. محافظ دهان روی دندان های بالا یا پایین شما قرار می‎گیرند و می توانند از اکریلیک سخت یا مواد نرم ساخته شوند. در مواردی، دندانپزشک می‌تواند محافظ دهان سفارشی بسازد که هزینه آن بیشتر از محافظ‌های داروخانه‌ای است.

آتل دهان از پلاستیک سخت ساخته شده است و دقیقاً روی دندان‌های بالا و پایین قرار می‌گیرد. میزان تاثیر آتل دهان در کاهش علائم دندان قروچه مشابه محافظ دهان است ولی معمولا گران‌تر هستند؛ زیرا طول عمر آن‌ها از محافظ‌های دهان بیشتر است. استفاده از محافظ و آتل دهان تا زمان درمان دندان قروچه، در کاهش میزان آسیب دیدگی دندان ها ضروری است.

اصلاح مشکلات دندانی ایجاد شده بر اثر دندان قروچه: بیمارانی که به دندان قروچه مبتلا هستند باید به طور مرتب معاینات دندانپزشکی انجام دهند تا هرگونه مشکل ناشی از آن به سرعت درمان شود و از آسیب بیشتر به دندان ها جلوگیری شود. در مواردی که دندان قروچه باعث سایش دندان شده باشد، ممکن است دندان‌پزشک شما نیاز به تغییر شکل سطوح جویدنی دندان یا استفاده از روکش برای ترمیم ساییدگی‌ها داشته باشد.

برای مقاومت و سفیدی دندان های خود میتوانید از بلیچیگ دنتیلایت استفاده کنید.

درمان مشکلات دندانی: اگر مشکلات دندانی مانند نامرتبی، ناهمواری سطح دندان، ترک خوردگی یا از نداشتن دندان ها علت دندان قروچه شما باشد باید به سرعت درمان شوند. برای مثال، اگر علت دندان قروچه شما سطوح ناهموار دندان باشد، با یکسان سازی سطوح دندان‌ها، وسوسه شما برای ساییدن دندان‌ها نیز کمتر می‌شود. مشکلات دندانی معمولاً با پرکردن، روکش و ایمپلنت قابل درمان هستند.

مدیریت استرس یا اضطراب: اگر به دلیل استرس دندان قروچه می‌کنید، ممکن است با یادگیری روش‌هایی که آرامش را تقویت می‌کنند بتوانید از این مشکل جلوگیری کنید. در زیر تعدادی از روش‌های کاهش استرس آورده شده است که به شما کمک می‌کند قبل از خواب به آرامش برسید. این موارد شامل:
- یوگا
- تنفس عمیق
- ماساژ
- مطالعه داشتن
- دوش گرفتن
- گوش دادن به موسیقی

تمرینات تغییر رفتار: هنگامی که متوجه شدید دندان قروچه دارید، ممکن است بتوانید با تمرین موقعیت مناسب دهان و فک، رفتار خود را تغییر دهید و از ایجاد دندان قروچه جلوگیری کنید. اگر هنگام بیداری دندان قروچه انجام می‌دهید، به محض اینکه احساس کردید در حال ساییدگی هستید باید فک خود را شل کنید و این رفتار را در هر بار، تکرار کنید. به عنوان مثال، هنگامی که استرس دارید و شروع به فشار دادن دندان هایتان می‌کنید، برای جلوگیری از این کار، زبانتان را به آرامی بین دندان ها بگذارید.
بیوفیدبک یا بازخورد زیستی (Biofeedback): اگر برای تغییر عادات خود مشکل دارید، ممکن است از بیوفیدبک بهره‌مند شوید. بیوفیدبک یکی از روش‌های درمانی نوین در پزشکی است که به عنوان شیوه‌ای تکمیل‌کننده و جایگزین برای دارو درمانی به کار می‌رود. این روش می‌تواند با ایجاد تغییرات مثبت و مطلوب در بدن، برخی از عملکردهای آن را بهبود بخشد؛ برای مثال، می‌توان از آن برای تسکین دندان قروچه در خواب و بیداری استفاده کرد. در این روشدستگاه بیوفیدبک با کمک ابزارهای الکترونیکی، اطلاعاتی را در مورد اعصاب و عضلات و فعالیت‌های خودمختار بدن اندازگیری و پردازش می‌کند؛ در نهایت این اطلاعات را در قالب فیدبک صوتی یا تصویری به بیمار و پزشک معالج نشان می‌دهد. با کمک فیدبک‌های صوتی و تصویری، فرد می‌تواند کنترل بهتری روی حرکات عضله فک خود پیدا کند.
داروها: به طور کلی داروها برای درمان دندان قروچه چندان مؤثر نیستند و برای تعیین اثربخشی آنها به تحقیقات بیشتری نیاز است. نمونه هایی از داروهایی که ممکن است برای دندان قروچه استفاده شود عبارتند از:
- شل کننده های عضلانی: در برخی موارد، پزشک ممکن است مصرف شل کننده عضلانی را قبل از خواب برای مدت کوتاهی پیشنهاد کند.
- تزریق بوتاکس: تزریق بوتاکس، که از نوعی سم بوتولینوم استفاده می‌کند، ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به دندان قروچه شدید که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهند، مفید باشد. این تزریق‌ها به طور موقت عضلات فک را شل کرده و درد را کاهش می‌دهند.

- دارو برای اضطراب یا استرس:پزشک شما ممکن است استفاده کوتاه مدت از داروهای ضد افسردگی یا ضد اضطراب را برای کمک به مقابله با استرس یا سایر مسائل احساسی که ممکن است باعث دندان قروچه شما شوند، توصیه کند.
درمان اختلالات مرتبط:
- تغییر دارو: اگر دندان قروچه به علت عوارض جانبی دارو ایجاد شود، پزشک ممکن است داروی شما را تغییر دهد یا داروی دیگری را تجویز کند.
- درمان اختلالات خواب: رسیدگی به اختلالات مرتبط با خواب، مانند آپنه خواب، ممکن است به بهبود دندان قروچه در خواب کمک کند.
- دربمان بیماری: اگر یک بیماری زمینه‌ای مانند بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) به عنوان علت شناخته شود، درمان این بیماری ممکن است به بهبود دندان قروچه کمک کند.
تغییر سبک زندگی:
- کاهش مصرف کافئین: اگر شب ها دچار دندان قروچه می شوید توصیه می‌کنیم که مصرف کافئین را کاهش دهید. مصرف بیش از ۵ فنجان قهوه در روز به مدت طولانی می‌تواند باعث بروز مشکلات عصبی و روانی در فرد شود و عوارضی مشابه مصرف طولانی‌مدت داروهای مسکن داشته باشد.
- ترک سیگار و الکل: ترک سیگار و کاهش مصرف الکل می‌تواند در متوقف کردن دندان قروچه و داشتن خوابی با کیفیت‌تر مفید باشد.
- کاهش مصرف آدامس و غذاهای جویدنی: از جویدن آدامس خودداری کنید، زیرا این کار باعث می‌شود عضلات فک بیشتر به عمل ساییدن عادت کنند و احتمال دندان قروچه را افزایش دهد.

برای آگاهی از تاثیر چای و سیگار و قهوه روی درخشش دندان این مقاله را بخوانید.

ماساژ: برخی از بیماران از ماساژ سر و گردن برای تسکین تنش عضلانی و نقاط درد ناشی از دندان قروچه بهره می‌برند. برای این منظور، می‌توانید از یک ماساژ‌درمانگر یا فیزیوتراپیست کمک بگیرید.
استفاده از کمپرس گرم: اگر به طور ناخودآگاه دندان‌های خود را روی هم فشار می‌دهید، استفاده از یک کمپرس گرم می‌تواند ماهیچه‌ها را شل کرده و گردش خون در ناحیه را افزایش دهد. دراز بکشید و یک طرف صورت خود را روی یک پد گرم‌کن قرار دهید. کمپرس گرم را به مدت ۱۵ دقیقه اعمال کنید و سپس آن را در طرف دیگر تکرار کنید.

نکات مهم درباره دندان قروچه

میزان تاثیر دندان قروچه در دندان های شیری

دندان‌قروچه معمولاً در دندان‌های شیری کمتر مشکل‌ساز است، اما اگر شدید شود، می‌تواند باعث درد فک، سردرد، فرسایش دندان‌ها، اختلال در مفصل فک و بروز دندان‌درد یا حساسیت دندانی در کودکان شود.

میزان ارتباط کم‌خونی و دندان قروچه

هیچ ارتباط مستقیمی بین کم‌خونی و دندان قروچه (براکسیسم) وجود ندارد. کم‌خونی ناشی از کاهش گلبول‌های قرمز خون یا هموگلوبین است و عموماً با علائمی چون خستگی، ضعف، و تنگی نفس همراه می‌شود. در مقابل، دندان قروچه اختلالی است که در آن فرد بدون اراده و عمدتاً در هنگام خواب، دندان‌های خود را به هم می‌ساید.

میزان ارتباط دندان قروچه به پوسیدگی دندان و تحلیل لثه

دندان قروچه به دلیل عمل ساییدن ریشه دندان را ضعیف می‌کند و به مینای دندان آسیب می‌رساند. افراد مبتلا به دندان‌قروچه نسبت به دیگران بیشتر در معرض خطر پوسیدگی دندان، شکستگی، تحلیل لثه و از دست دادن دندان قرار دارند.

دنتیلایت راهکاری برای مقاومت دندان ها به پوسیدگی

نتیجه گیری

در این مقاله، به بررسی علت و روش‌های درمان دندان قروچه پرداختیم؛ که یکی از شایع‌ترین و مضرترین عادت‌های دهانی است و می‌تواند برای کودکان و بزرگسالان پیامدهای جدی داشته باشد. دندان قروچه معمولاً به دلیل عواملی مانند استرس، اضطراب، اثرات جانبی داروها، یا بیماری‌های زمینه‌ای رخ می‌دهد و اگر به موقع درمان نشود، ممکن است به دندان‌ها و فک آسیب‌های جدی وارد کند. توجه به این مشکل و مراجعه به متخصص برای درمان به موقع ضروری است تا از عواقب آن جلوگیری شود.