آبسه دندان؛ نکاتی که لازم است بدانید!
مراقبت و پیشگیری

آبسه دندان، یک کیسه چرکی (عفونت) است که به بافتهای دهان آسیب میرساند. یک آبسه دندان میتواند باعث درد ضربان دار شود. درمان نکردن آبسه دندان میتواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. آبسه دندان به خودی خود خوب نمیشود و نیاز به درمان توسط یک متخصص و دندانپزشک دارد.
فهرست مطالب
آبسه دندان چیست؟
آبسه دندان یک کیسهی چرکی است که به علت تجمع باکتریها در لثه شما ایجاد میشود. عفونت ایجاد شده توسط این باکتریها، منجر به تجمع چرک و تورم بافت در داخل دندان و باعث ایجاد درد در دندان میشود. این عفونت میتواند به استخوان اطراف و دندانهای مجاور نیز سرایت کند.

علائم آبسه دندان
از کجا بفهمیم آبسه دندان داریم؟ علائم آبسه دندان بستگی به نوع آن متفاوت است. اما یکی از علائم اصلی آن دندان درد شدید، مداوم و ضربان دار است.
به طور کلی، علائم آبسه دندان شامل موارد زیر میشود:
۱) دندان درد شدید، مداوم و ضربان دار
۲) احساس طعم تلخ و بوی بد در دهان
۳) تب
۴) احساس درد هنگام جویدن
۵) حساسیت دندانها به غذاهای گرم و سرد
۶) تورم لثه روی دندان عفونی که ممکن است شبیه جوش باشد
۷) تورم غدد لنفاوی و بروز مشکل در تنفس و بلع
۸) متورم شدن فک بالا یا پایین که یک علامت بسیار جدی است
علت به وجود آمدن آبسه دندان
در اکثر مواقع، آبسه دندان در صورت وجود پوسیدگی در دندان، ایجاد میشود اما در مواردی هم آبسه دندان میتواند زمانی اتفاق بیفتد که دندان شکسته، کنده شود یا به روشهای دیگر آسیب ببیند. منافذ ایجاد شده در مینای دندان به باکتریها اجازه میدهد تا مغزدندان (پالپ) را آلوده کنند و ایجاد عفونت کند. این عفونت منجر به تجمع چرک و تورم بافت در داخل دندان و باعث دندان درد میشود. در صورت کاهش تورم ممکن است دندان درد متوقف شود. اما عفونت فعال باقی خواهد ماند و به گسترش ادامه خواهد داد. این باعث درد بیشتر میشود و میتواند بافت را از بین ببرد.

دلایل به وجود آمدن آبسه دندان عبارتاند از:
۱) پوسیدگی دندان
در صورت وجود پوسیدگی دندان، باکتریهایی که در دهان وجود دارند با تولید اسید، منجر به ایجاد حفره در دندان و پوسیدگی بیشتر آن میشوند و به این ترتیب آبسه دندان ایجاد میشود.
۲) ایجاد ترک خوردگی در دندان
زمانی که دندان شکسته و کنده شود یا به روشهای دیگر آسیب ببیند، حفرههای ایجاد شده در مینای دندان، به باکتریها اجازه میدهد تا به مغز دندان (پالپ) برسند و آن را آلوده کنند.
۳) بیماری لثه (پریودنتال)
بیماری لثه، عفونت و التهاب بافتهای اطراف دندان است. با پیشرفت بیماری لثه، باکتریها به بافتهای عمیقتری دسترسی پیدا میکنند و باعث ایجاد آبسه دندان میشوند.
در هر صورت، ممکن است در هر یک از دندانها، عفونت از ریشه دندان به استخوانهای نگهدارنده دندان، انتقال پیدا کند. این عفونت فعال باقی میماند و حتی زیادتر هم میشود. این زیاد شدن عفونت باعث درد بیشتر میشود و میتواند بافت را از بین ببرد.
بیشتر بدانید: بیماری پریودنتال چیست؟
انواع آبسه دندان
اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، هر نوع آسیب به دندان، باعث ورود عفونت و آلودگی به بافت داخلی دندان (عاج دندان) میشود و حتی از آن عبور میکند و استخوان فک را درگیر میکند. گاهی هم این عفونت تنها به لثه آسیب میرساند که باعث ایجاد انواع آبسه دندان میشود. سه نوع آبسه دندان وجود دارد:
۱) آبسه لثه
این آبسه فقط در لثه ایجاد میشود و کاری به دندان و استخوان فک ندارد.
۲) آبسه پری اپیکال
این آبسه در ریشه دندان ایجاد میشود. اگر دندانی دارید که پوسیده یا شکسته است، باکتری میتواند وارد دندان شما شود و به مغز دندان (پالپ) حمله کند. در این مواقع، عفونت به ریشه دندان و سپس در نهایت به استخوان اطراف گسترش مییابد و باعث ایجاد آبسه پری اپیکال میشود.
۳) آبسه پریودنتال
این آبسه در استخوان و بافتهایی که از دندانها حمایت میکنند شروع میشود. آبسه پریودنتال معمولاً ناشی از بیماری لثه است و در بین بزرگسالان شایعتر است.
دندان آبسه چگونه تشخیص داده میشود؟
علاوه بر معاینه دندان و بافت اطراف آن از نظر علائم و عفونت، دندانپزشک ممکن است موارد زیر را برای تشخیص بهتر از شما بخواهد:

۱) اشعه ایکس دندان
یکی از راههای شناسایی آبسه، استفاده از رادیوگرافی دندان و اشعه ایکس است. دندانپزشک همچنین میتواند برای تعیین اینکه عفونت گسترش یافته است و یا به نواحی دیگر منتقل شده است، از اشعه ایکس استفاده کند.
۲) سی تی اسکن
اگر عفونت به نواحی دیگر در گردن سرایت کرده باشد، سی تی اسکن به شناسایی میزان عفونت کمک میکند.
۳) روی دندانهای خود ضربه بزنید و فشار دهید
دندان دارای آبسه اغلب به لمس یا فشار حساس است.
۴) انجام تست پالپ
تست پالپ به دندانپزشک کمک میکند تا سلامت پالپ دندان را تشخیص دهد.
پیشگیری از آبسه دندان
برای پیشگیری از آبسه دندان، باید از پوسیدگی دندان جلوگیری و از دندانهای خود به خوبی مراقبت کنید. بدین منظور انجام موارد زیر ضروری است:
۱) آب حاوی فلوراید بنوشید.
۲) دندان های خود را حداقل دو بار در روز به مدت دو دقیقه با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
۳) درست مسواک بزن؛ برای آشنایی با نحوه درست مسواک زدن این مقاله را بخوانید.
۴) از نخ دندان برای تمیز کردن بین دندان ها به صورت روزانه استفاده کنید. هایپرلینک به مقاله چگونه نخ دندان بکشیم؟
۵) مسواک خود را هر ۳ تا ۴ ماه یا هر زمان که موهای آن از بین رفتند، تعویض کنید.
۶) غذای سالم بخورید، مواد قندی و میان وعدههای بین وعدههای غذایی را محدود کنید. برای آشنایی با مواد غذایی مناسب، این مقاله را بخوانید: برای داشتن دندان های سالم چه غذاهایی بخوریم؟
۷) به طور منظم برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.
۸) از یک ضدعفونی کننده یا دهانشویه حاوی فلوراید را استفاده کنید.
با ژل حاوی فلوراید دنتیلایت، استحکام دندان هایتان را به آن بازگردانید.
چگونه درد آبسه دندان را کاهش دهیم؟
اگر دندان درد دارید، این نشانه آن است که باید به دندانپزشک خود مراجعه کنید. ولی تا زمانی که به دندانپزشک مراجعه کنید، میتوانید با انجام دادن موارد زیر، کمی از درد دندان خود بکاهید:
۱) آب نمک گرم و ولرم: یکی از بهترین روشهای کاهش موقت درد آبسه، استفاده از آب نمک گرم است. این روش، دهان را تمیز میکند و التهاب و تورم آبسه را هم کاهش میدهد.
۲) کمپرس سرد: گذاشتن کمپرس سرد، باعث میشود در آبسه جریان خون افزایش پیدا کند و تورم و درد کاهش پیدا خواهد کرد.
۳) از مسکنهای بدون نسخه (مانند استامینوفن، ناپروکسن یا ایبوپروفن) که میتوانند درد آبسه دندان را کاهش دهند استفاده کنید.
توجه به این نکته مهم است که هیچ درمان خانگی برای آبسه دندان وجود ندارد که بتواند این مشکل را برای همیشه حل کند و باید در اسرع وقت به دندان پزشک خود مراجعه کنید.
همچنین بخوانید: هایپرلینک به مقاله راه های رفع فوری درد دندان

چگونه آبسه دندان را درمان کنیم؟
هدف از درمان، از بین بردن عفونت و جلوگیری از عوارض آن است. بسته به نوع و شدت آبسه، گزینههای درمانی مختلفی وجود دارد که عبارتاند از:
۱) برش و تخلیه: دندانپزشک شما یک برش کوچک در آبسه ایجاد میکند تا چرک را تخلیه کند. همچنین ممکن است برای باز نگه داشتن ناحیه عفونت، از یک زهکش لاستیکی کوچک استفاده شود تا بقیه عفونت تخلیه شود.
۲) کانال ریشه: در این روش که متداولتر هم است، پالپ عفونی دندان را از بین میبرند و فضا را با مواد پر میکنند و ممکن است دندان برای محافظت از کانال ریشه نیاز به روکش داشته باشد. اگر به درستی از دندان ترمیم شده مراقبت کنید، میتواند تا آخر عمر باقی بماند.

۳) کشیدن دندان: گاهی اوقات، دندان آبسه شده غیرقابل ترمیم میشود و آسیب میبیند. در این موارد، ممکن است نیاز به کشیدن دندان شما باشد.
۴) آنتیبیوتیکها: دندانپزشک ممکن است آنتی بیوتیک ها را برای کمک به درمان شما توصیه کند. مهم است بدانید که اگرچه این دارو ممکن است به مبارزه با باکتریهای باقیمانده کمک کند، اما در بسیاری از موارد، به عنوان یک روش درمانی حساب نمیشود و از عفونت دندان آسیبدیده خلاص نمیشوید.
آیا آبسه دندان عوارضی دارد؟
هر آبسه دندان باید توسط دندانپزشک درمان شود. حتی اگر آبسه قبلاً پاره شده باشد، باید ناحیه مورد نظر را توسط پزشک معاینه و تمیز کنید تا مطمئن شوید که عفونت گسترش نمییابد. در صورت عدم درمان، عفونت میتواند به فک و سایر قسمتهای سر و گردن از جمله مغز سرایت کند. در موارد نادر، حتی میتواند منجر به عفونت خونی (سپسیس) شود. در صورت داشتن آبسه دندان همراه با موارد زیر به اورژانس مراجعه کنید:
۱) تب شدید
۲) تورم صورت
۳) مشکل در بلع
۴) ضربان قلب سریع
۵) گیجی
همه اینها نشانههای عفونت جدی است که نیاز به درمان فوری دارد.
نتیجه گیری
بروز آبسه دندان از عوامل بسیار متفاوتی نشأت میگیرد، با این حال، رعایت بهداشت دهان و دندان و دقت در نگهداری از دندانها و مراجعه سریع به پزشک به محض مشاهده علائم، از اهمیت بسیار زیادی برخوردارند. یک دندان آبسه باید ظرف چند روز پس از درمان پاک شود. حتی اگر به نظر میرسد که به خودی خود تخلیه میشود، مهم است که با دندانپزشک خود پیگیری کنید تا مطمئن شوید که عفونت به ناحیه دیگری سرایت نمیکند.
مسواکالا
سایت ما، با دستهبندی متنوعی از مطالب مرتبط با بهداشت دهان و دندان، ارائه دهنده راهنماییها و نکات مفید برای حفظ سلامتی دهان و دندان است.
